Το τραμ στην Αθήνα 1908

Μπορεί η εικόνα του σύγχρονου τραμ στην Αθήνα να είναι πλέον οικεία και στους μικρούς  κατοίκους της πόλης, καθώς κυκλοφορεί κι εξυπηρετεί καθημερινά  χιλιάδες κατοίκους της πρωτεύουσας που κινούνται από το κέντρο προς το παραλιακό μέτωπο.

Σαν σήμερα στις 30 Οκτωβρίου του 1908 έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της πόλης τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία επρόκειτο να αντικαταστήσουν σταδιακώς τα ιππήλατα.

Μάλιστα τις πρώτες αυτές ημέρες λειτουργίας τους τα τραμ λόγω του ότι δεν είχε εγκριθεί ακόμα ο περί στάσεων κανονισμός, σταματούσαν εκεί που το ζητούσαν οι επιβάτες!

Τα επόμενα δύο χρόνια, το δίκτυο του τραμ απέκτησε 257 οχήματα -150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα- μαζί με τα παλιά, που επαναχρησιμοποιήθηκαν ως ρυμουλκούμενα. Σταδιακά, το δίκτυο έφτασε τις 21 γραμμές. Η λειτουργία του σταμάτησε το 1960, όταν τη θέση των τραμ πήραν τα τρόλεϊ.

Τα βαγόνια ήταν βελγικής κατασκευής, κλειστά, με ηλεκτροφωτισμό και πρωτοποριακώς τοποθετημένα αναπαυτικά καθίσματα, με πρόβλεψη για 16 θέσεις καθήμενων και 14 ορθίων, με δύο κινητήρες ιδανικούς για τις κλίσεις των αθηναϊκών γραμμών και με μπεζ χρωματισμό.

Τόση ήταν η εντύπωση που προξένησαν τα νέα τραμ στους Αθηναίους, ώστε πολλοί ταξίδευαν ως το τέρμα και επέστρεφαν, χωρίς άλλο σκοπό, μόνο και μόνο για να απολαύσουν την άνεση της διαδρομής, η οποία άλλωστε δεν κόστιζε παρά μια δεκάρα!

Τα πρώτα τραμ έλκονταν από άλογα

Όπως και να το κάνεις δεν είναι το ίδιο να μετακινείσαι με  ηλεκτρικό τραμ, με το να κυκλοφορείς με ατμήλατο τραμ ή τραμ που έλκεται από άλογα.

Τα πρώτα τραμ, που βγήκαν στους δρόμους το 1882, ήταν ελαφρά οχήματα, κλειστά το χειμώνα με 16 θέσεις και ανοιχτά το καλοκαίρι με 20 θέσεις, τα οποία έλκονταν από τρία άλογα. Τα 800, συνολικώς, άλογα ήταν μικρασιάτικα, μικρόσωμα και νευρώδη, αλλά κατάλληλα για τις επικλινείς οδούς της Αθήνας και τις συνεχείς στάσεις.

Αυτές οι πρώτες γραμμές συνέδεσαν το κέντρο της Αθήνας με τα τότε προάστια, δηλαδή τα Πατήσια, τους Αμπελοκήπους και την Κολοκυνθού, καθώς και την Πλατεία Ομονοίας με το Σύνταγμα, το Γκάζι και το Κεραμεικό Δίπυλο, ενώ αργότερα, το 1902, εξυπηρέτησαν τις οδούς Ιπποκράτους, Μητροπόλεως και Αχαρνών.

…ακολούθησαν τα ατμήλατα

Το ατμήλατο τραμ του Φαλήρου ξεκίνησε να λειτουργεί το 1887. Με αφετηρία μπροστά στην Ακαδημία Αθηνών, διέσχιζε τις λεωφόρους Πανεπιστημίου, Αμαλίας και Θησέως, έφτανε στις Τζιτζιφιές, κι από εκεί, μέσω της παραλιακής λεωφόρου, κατέληγε στο Φάληρο, όπου υπήρχαν τότε παραθαλάσσια κέντρα αναψυχής και θαλάσσια λουτρά.