"Του χειμώνα η βροχή, η χαρά του θεριστή"
"Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές"
Γιούνης, Ιούνιος, Θερμαστής, Πρωτοούνης, Πρωτοούλης, Ερινιαστής, Αηγιάννης
"Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή"
Ιούνιος, Θερμαστής, Πρωτοούνης, Πρωτοούλης, Ερινιαστής, Αηγιάννης"Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή"
"Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές"
"Του χειμώνα οι βροχές, η χαρά του θεριστή"
Τα τουρσιά του Καλοκαιριού
Μαρμελάδες του καλοκαιριού
Γλυκά του Καλοκαιριού
Το καλάθι του μήνα Ιουνίου
Καλοκαιρινά φρούτα
Παροιμίες
Έχει ημέρες 30.
Θερινό Ηλιοστάσιο. Αρχή του Καλοκαιριού.
Υπάρχουν δύο θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας του μήνα Ιουνίου: είτε πήρε το όνομά του από τη θεά Ήρα, που οι Ρωμαίοι την πρόσφεραν "Γιούνο", είτε από τον πρώτο Ρωμαίο ύπατο Λούκιο Ιούνιο Βρούτο.
Πρόκειται για το μήνα του θερισμού.
Από κει και ο χαρακτηρισμός: Θεριστής.
Στη Θράκη, μάλιστα, τον ονομάζουν Δρεπανά και στην Πελοπόννησο Δρεπανιάρη.
Η ωφελιμότητα των βροχών του Μάρτη και η ικανοποίηση του Θεριστή (χαριτωμένη η προσωποίηση!) καθώς αντικρίζει τα σπαρτά, παρουσιάζονται στην εξής παροιμία: "Μάρτης έβρεχε, Θεριστής εχαίρουντα".
Στην επόμενη παροιμία γίνεται αναφορά στο θεριστικό έθιμο του τραγουδιού κατά τη διάρκεια της εργασίας: "Θεριστής, γυαλιστής, Θεριστής, τραγουδιστής".
'Εχουν δοθεί και άλλες ονομασίες στο μήνα αυτόν, βασισμένες στις γεωργικές εργασίες των περιοχών.
Στην Ήπειρο λέγεται Κερασάρης, επειδή τότε είναι η εποχή των κερασιών, ενώ νοτιότερα λέγεται Ορνιαστής ή Ρινιαστής (Ερινεός στην αρχαία ελληνική είναι το άγριο σύκο, και τον Ιούνιο κρεμούν "ερινεούς" πάνω στις ήμερες συκιές για να διευκολύνουν τη γονιμοποίηση).
Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Σκιροφοριών.
Ο Άνδρας: Άστατος, ευαίσθητος και λογικός μαζί, παραμένει πάντα ειλικρινής με τον εαυτό του, συνηθίζει να καλλιεργεί μια ευχάριστη προσωπικότητα, με μεγάλες δόσεις καλοσύνης και φιλοφρονήσεως. Είναι έντονα ερωτικός, ακουραστα συναισθηματικός.
Η Γυναίκα: Αγχώδης, αιώνια συναισθηματική. Έχει την ανάγκη οικογενειακής θαλπωρής, ειλικρινών φίλων, χρειάζεται ένα σύντροφο που να της εμπνέει ασφάλεια. Ο αισθησιασμός συχνά δίνει τον τόνο στην ερωτική της ζωή. Αφοσιώνεται σε ένα μοναδικό σύντροφο. Είναι καλή σύζυγος και μητέρα.
Οικολογικές εργασίες
* Ανθοκομία: Τα λουλούδια θέλουν προσοχή. Ο μήνας είναι ζεστός. Πρέπει να τα προφυλάξουμε από τις μεγάλες ζέστες. Πυκνώνουμε τα ποτίσματα και τα ελαφρώνουμε από μερικούς βλαστούς. Θα βγάλουν γρηγορότερα άνθη. Μεταφέρετε σε σκιές τις αζαλέες καθώς και τις καμέλιες και τις γαρδένιες.
Το ίδιο και τις ορτανσίες που θέλουν και πολύ νερό. Καλλιεργούμε τα ραντέλα για γκαζόν.
Φυτεύουμε βασιλικό σε χώμα που είναι δροσερό. Ο βασιλικός δεν θέλει ήλιο γιατί του μαραίνει τα φύλλα. Τον έχουμε σε δροσερό μέρος και του κόβουμε τα άνθη ανα καιρούς για να διατηρηθεί περισσότερο.
Μεταφυτεύουμε σε γλάστρες ότι είχαμε σπείρει το Μάρτη.
* Λαχανοκομία: Καταπολεμούμε τις αρρώστιες και τα έντομα που αφθονούν αυτή την περίοδο. Ψεκάζουμε για περονόσπορο, θειασθένεια και μελίγκρα. Μαζεύουμε τα πρώιμα κηπευτικά π.χ. ντομάτες, μελιτζάνες, αγγούρια. Προσέχουμε να τα κόβουμε 20 μέρες από τότε που τα ραντίσαμε. Μαζεύουμε φρέσκα κουκιά, αγκινάρες και μπιζέλια. Βγάζουμε τις πρώιμες πατάτες.
Φυτεύουμε λάχανα, κουνουπίδι, πράσα.
* Φρούτα, λαχανικά και ψάρια του μήνα :Βερίκοκα, καρπούζι, αγγούρι, κολοκύθια, κρεμμύδι, πιπεριές, φασολάκια, κεράσια, μούσμουλα, πεπόνι, ροδάκινο, φράουλες, αγκινάρες, αντίδια, αρακάς, βλίτα, κάππαρη, καρότα, μάραθος, μαρούλια, μελιτζάνες, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
* Πτηνοτροφία: Εξακολουθούμε το διάλεγμα των πουλάδων και απορρίπτουμε χωρίς συζήτηση, τα άρρωστα και ελαττωματικά πουλιά και όσα φαίνονται εκφυλισμένα. Η διατροφή όλων των πουλερικών πρέπει να περιλαμβάνει αρκετή πρασινάδα. Η καθαριότητα στο κοτέτσι πρέπει νάναι σχολαστική. Προφυλάμε τα πτηνά από την διφθερίτιδα, λαρυγγοτραχείτιδα με εμβόλια. Αρχίζουν να γεννούν οι πρώιμες πουλάδες και πρέπει να τρέφονται καλά.
* Κτηνοτροφία: Σπέρνουμε, όπου έχουμε νερό, καλαμπόκι, για χλωρή νομή, γιατί είναι απαραίτητο το χλωρό χορτάρι στα ζώα. Απογαλακτίζουμε τα ζώα των τριών μηνών. Κάνουμε διάλεγμα σε όσα θα κρατήσουμε. Στα κοπάδια έχουμε ανάλογους τράγους για το μαρκάλισμα. Προσέχουμε τα ζώα να μην πίνουν νερά ακάθαρτα. Οδηγούμε τα ζώα στη σκιά και το δροσερό αέρα. Προσοχή μη παρουσιαστεί ψώρα. Αφήνουμε σε μεγάλη ζέστη τις αγελάδες έξω από τον στάβλο.
* Μελισσοκομία: Κατά τις αρχές γίνεται ο πρώτος ή δεύτερος τρυγητός και οδηγούμε τα μελίσσια μας, σε μέρη όπου είναι θυμάρι. Προφυλάμε τις κυψέλες με χόρτα και φροντίζουμε νάχουμε βασιλικά κελιά για βασιλικό πολτό.
* Για του κυνηγούς: Προσέξτε την φύλαξη των πυρομαχικών. Δεν πρέπει νάναι εκτεθειμένα ούτε στη ζέστη ούτε στην υγρασία. Κατάλληλο και για την πυρίτιδα και τα καψούλια είναι το τενεκεδένιο
κουτί που κλείνει και αυτό φυλαγμένο είτε σε ντουλάπα είτε σε συρτάρι κλπ.
Γιορτές και Έθιμα
Η γιορτή του Αι-Γιάννη τού Φανιστή, του Απορνιαστή, του Ριγανά και του Κλήδονα είναι η πιο σπουδαία κατά τον Ιούνιο (Γενέθλιο Ιωάννου του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου). Το γενέθλιο συμπίπτει με τις θερινές τροπές του ηλίου. Την ημέρα αυτή «τ' Αϊ-Γιαννιού του Λιοτροπιού (Κύθνος) ή Λιτροπίου (Κύμη) ή Αλιτροπιού (Λέσβος)...», τραγουδούν «Ο Ήλιος τρέμει γυρίζει σαν τροχός,είναι θαμπερός». Πολλοί ακολουθώντας το πανάρχαιο έθιμο ανάβουν φωτιές στους δρόμους και πηδάνε πάνω απ' αυτές λέγοντας: «Αφήνω το κακό, πάω στο καλλίτερο». Οι αρχαίοι γύρω από τις καθαρτήριες πυρές που άναβαν στο Άστυ την ίδια μέρα των τροπών του Ηλίου έλεγαν: «Έφυγον κακόν, εύρον άμεινον».
Σκιροφόρια, έθιμο αρχαίων το μήνα Ιούνιο
Οι Αθηναίοι, εκτός από τις πυρές, στις 12 Σκιροφοριώνος γιόρταζαν το θερινό ηλιοτρόπιο. Τότε ο ιερεύς του Ηλίου με την ιέρεια της Αθηνάς και του Ποσειδώνα πήγαιναν στην Αγορά, κρατώντας πολύχρωμες ομπρέλες (σκίρα) κι από κει τα Σκιροφόρια. Ο ιερέας του Ήλιου <απόγονος του Ερεχθέως> φορούσε μίτρα απαστράπτουσα, κρατούσε Ηλιοτρόπιο και χρυσή ακτινωτή μάσκα υποδυόμενος τον θεό Ήλιο.
Κλήδονας, έθιμο το μήνα Ιούνιο
Κλήδονας τ' Αϊ-Γιαννιού. Η προετοιμασία του Κλήδονα γίνεται την παραμονή της γιορτής ως εξής: «Ένα αγόρι ή ένα κορίτσι τυχερό, που έχει δηλ. εν ζωή τους γονείς του, φέρνει από τη βρύση (ή από το πηγάδι) αμίλητο (ή βουβό ή αρπαχτικό) νερό» και το αδειάζει σε ένα μικρό κιούπι. Τα άλλα παιδιά, νέοι και νέες που έχουν μαζευτεί, ρίχνουν στο αγγείο το ριζακάρι τους: ένα δαχτυλίδι, ένα σκουλαρίκι κ.λπ. Κατόπιν σκεπάζουν το κιούπι με ένα κόκκινο πανί, το κλειδώνουν με κλειδαριά και «το εκθέτουν τη νύχτα, για να...αστρονομιστεί.»Το άνοιγμα του κλήδονα γίνεται το πρωί «Βγαίνοντας ο Ήλιος».
Γλυκά του Καλοκαιριού
Το καλάθι του μήνα Ιουνίου
Καλοκαιρινά φρούτα
Παροιμίες
Έχει ημέρες 30.
Θερινό Ηλιοστάσιο. Αρχή του Καλοκαιριού.
Υπάρχουν δύο θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας του μήνα Ιουνίου: είτε πήρε το όνομά του από τη θεά Ήρα, που οι Ρωμαίοι την πρόσφεραν "Γιούνο", είτε από τον πρώτο Ρωμαίο ύπατο Λούκιο Ιούνιο Βρούτο.
Πρόκειται για το μήνα του θερισμού.
Από κει και ο χαρακτηρισμός: Θεριστής.
Στη Θράκη, μάλιστα, τον ονομάζουν Δρεπανά και στην Πελοπόννησο Δρεπανιάρη.
Η ωφελιμότητα των βροχών του Μάρτη και η ικανοποίηση του Θεριστή (χαριτωμένη η προσωποίηση!) καθώς αντικρίζει τα σπαρτά, παρουσιάζονται στην εξής παροιμία: "Μάρτης έβρεχε, Θεριστής εχαίρουντα".
Στην επόμενη παροιμία γίνεται αναφορά στο θεριστικό έθιμο του τραγουδιού κατά τη διάρκεια της εργασίας: "Θεριστής, γυαλιστής, Θεριστής, τραγουδιστής".
'Εχουν δοθεί και άλλες ονομασίες στο μήνα αυτόν, βασισμένες στις γεωργικές εργασίες των περιοχών.
Στην Ήπειρο λέγεται Κερασάρης, επειδή τότε είναι η εποχή των κερασιών, ενώ νοτιότερα λέγεται Ορνιαστής ή Ρινιαστής (Ερινεός στην αρχαία ελληνική είναι το άγριο σύκο, και τον Ιούνιο κρεμούν "ερινεούς" πάνω στις ήμερες συκιές για να διευκολύνουν τη γονιμοποίηση).
Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Σκιροφοριών.
Η Γυναίκα: Αγχώδης, αιώνια συναισθηματική. Έχει την ανάγκη οικογενειακής θαλπωρής, ειλικρινών φίλων, χρειάζεται ένα σύντροφο που να της εμπνέει ασφάλεια. Ο αισθησιασμός συχνά δίνει τον τόνο στην ερωτική της ζωή. Αφοσιώνεται σε ένα μοναδικό σύντροφο. Είναι καλή σύζυγος και μητέρα.
Οικολογικές εργασίες* Ανθοκομία: Τα λουλούδια θέλουν προσοχή. Ο μήνας είναι ζεστός. Πρέπει να τα προφυλάξουμε από τις μεγάλες ζέστες. Πυκνώνουμε τα ποτίσματα και τα ελαφρώνουμε από μερικούς βλαστούς. Θα βγάλουν γρηγορότερα άνθη. Μεταφέρετε σε σκιές τις αζαλέες καθώς και τις καμέλιες και τις γαρδένιες.
Το ίδιο και τις ορτανσίες που θέλουν και πολύ νερό. Καλλιεργούμε τα ραντέλα για γκαζόν.
Φυτεύουμε βασιλικό σε χώμα που είναι δροσερό. Ο βασιλικός δεν θέλει ήλιο γιατί του μαραίνει τα φύλλα. Τον έχουμε σε δροσερό μέρος και του κόβουμε τα άνθη ανα καιρούς για να διατηρηθεί περισσότερο.
Μεταφυτεύουμε σε γλάστρες ότι είχαμε σπείρει το Μάρτη.
* Λαχανοκομία: Καταπολεμούμε τις αρρώστιες και τα έντομα που αφθονούν αυτή την περίοδο. Ψεκάζουμε για περονόσπορο, θειασθένεια και μελίγκρα. Μαζεύουμε τα πρώιμα κηπευτικά π.χ. ντομάτες, μελιτζάνες, αγγούρια. Προσέχουμε να τα κόβουμε 20 μέρες από τότε που τα ραντίσαμε. Μαζεύουμε φρέσκα κουκιά, αγκινάρες και μπιζέλια. Βγάζουμε τις πρώιμες πατάτες.
Φυτεύουμε λάχανα, κουνουπίδι, πράσα.
* Φρούτα, λαχανικά και ψάρια του μήνα :Βερίκοκα, καρπούζι, αγγούρι, κολοκύθια, κρεμμύδι, πιπεριές, φασολάκια, κεράσια, μούσμουλα, πεπόνι, ροδάκινο, φράουλες, αγκινάρες, αντίδια, αρακάς, βλίτα, κάππαρη, καρότα, μάραθος, μαρούλια, μελιτζάνες, μπάμιες, ντομάτες, πατάτες, παντζάρια, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι.
Σαρδέλα, κολιός, σκουμπρί, πελαγίσιος μπακαλιάρος, γαύρος, αστακός, γαρίδες, γόπα, μαγιάτικο, μελανούρι, μύδια, ξιφίας, σαφρίδι, σουπιά, τόνος, ροφός, σάλπα, συναγρίδα.
* Πτηνοτροφία: Εξακολουθούμε το διάλεγμα των πουλάδων και απορρίπτουμε χωρίς συζήτηση, τα άρρωστα και ελαττωματικά πουλιά και όσα φαίνονται εκφυλισμένα. Η διατροφή όλων των πουλερικών πρέπει να περιλαμβάνει αρκετή πρασινάδα. Η καθαριότητα στο κοτέτσι πρέπει νάναι σχολαστική. Προφυλάμε τα πτηνά από την διφθερίτιδα, λαρυγγοτραχείτιδα με εμβόλια. Αρχίζουν να γεννούν οι πρώιμες πουλάδες και πρέπει να τρέφονται καλά.
* Κτηνοτροφία: Σπέρνουμε, όπου έχουμε νερό, καλαμπόκι, για χλωρή νομή, γιατί είναι απαραίτητο το χλωρό χορτάρι στα ζώα. Απογαλακτίζουμε τα ζώα των τριών μηνών. Κάνουμε διάλεγμα σε όσα θα κρατήσουμε. Στα κοπάδια έχουμε ανάλογους τράγους για το μαρκάλισμα. Προσέχουμε τα ζώα να μην πίνουν νερά ακάθαρτα. Οδηγούμε τα ζώα στη σκιά και το δροσερό αέρα. Προσοχή μη παρουσιαστεί ψώρα. Αφήνουμε σε μεγάλη ζέστη τις αγελάδες έξω από τον στάβλο.
* Μελισσοκομία: Κατά τις αρχές γίνεται ο πρώτος ή δεύτερος τρυγητός και οδηγούμε τα μελίσσια μας, σε μέρη όπου είναι θυμάρι. Προφυλάμε τις κυψέλες με χόρτα και φροντίζουμε νάχουμε βασιλικά κελιά για βασιλικό πολτό.
* Για του κυνηγούς: Προσέξτε την φύλαξη των πυρομαχικών. Δεν πρέπει νάναι εκτεθειμένα ούτε στη ζέστη ούτε στην υγρασία. Κατάλληλο και για την πυρίτιδα και τα καψούλια είναι το τενεκεδένιο
κουτί που κλείνει και αυτό φυλαγμένο είτε σε ντουλάπα είτε σε συρτάρι κλπ.
- Από την αρχή του θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
- Από το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
- Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξίδι. [δηλ. Το κρασί που μπαίνει στα βαρέλια τον Οκτώβρη , ωριμάζει το Γενάρη αλλά τον Ιούνιο έχει γίνει πια ξίδι]
- Θέρος, τρύγος, πόλεμος ....και στο αλώνισμα χαρές!
- Θέρος, τρύγος, πόλεμος, στασιό δεν έχουν. [δηλ. Ο θερισμός, ο τρύγος και ο πόλεμος δεν επιτρέπουν ξεκούραση, μέχρι να τελειώσουν]
- Θέρος, τρύγος, πόλεμος, αποσταμό δεν έχουν.
- Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.
- Μάρτης έβρεχε, θεριστής τραγούδαγε.
- Μη σε γελάσει ο βάτραχος και το χελιδονάκι, αν δε λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είν' καλοκαιράκι.
- Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη (Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα.
- Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή.
- Τον Ιούνιο αφήνουν το δρεπάνι και σπέρνουν το ρεπάνι.
Η γιορτή του Αι-Γιάννη τού Φανιστή, του Απορνιαστή, του Ριγανά και του Κλήδονα είναι η πιο σπουδαία κατά τον Ιούνιο (Γενέθλιο Ιωάννου του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου). Το γενέθλιο συμπίπτει με τις θερινές τροπές του ηλίου. Την ημέρα αυτή «τ' Αϊ-Γιαννιού του Λιοτροπιού (Κύθνος) ή Λιτροπίου (Κύμη) ή Αλιτροπιού (Λέσβος)...», τραγουδούν «Ο Ήλιος τρέμει γυρίζει σαν τροχός,είναι θαμπερός». Πολλοί ακολουθώντας το πανάρχαιο έθιμο ανάβουν φωτιές στους δρόμους και πηδάνε πάνω απ' αυτές λέγοντας: «Αφήνω το κακό, πάω στο καλλίτερο». Οι αρχαίοι γύρω από τις καθαρτήριες πυρές που άναβαν στο Άστυ την ίδια μέρα των τροπών του Ηλίου έλεγαν: «Έφυγον κακόν, εύρον άμεινον».
Σκιροφόρια, έθιμο αρχαίων το μήνα Ιούνιο
Οι Αθηναίοι, εκτός από τις πυρές, στις 12 Σκιροφοριώνος γιόρταζαν το θερινό ηλιοτρόπιο. Τότε ο ιερεύς του Ηλίου με την ιέρεια της Αθηνάς και του Ποσειδώνα πήγαιναν στην Αγορά, κρατώντας πολύχρωμες ομπρέλες (σκίρα) κι από κει τα Σκιροφόρια. Ο ιερέας του Ήλιου <απόγονος του Ερεχθέως> φορούσε μίτρα απαστράπτουσα, κρατούσε Ηλιοτρόπιο και χρυσή ακτινωτή μάσκα υποδυόμενος τον θεό Ήλιο.
Κλήδονας, έθιμο το μήνα Ιούνιο
Κλήδονας τ' Αϊ-Γιαννιού. Η προετοιμασία του Κλήδονα γίνεται την παραμονή της γιορτής ως εξής: «Ένα αγόρι ή ένα κορίτσι τυχερό, που έχει δηλ. εν ζωή τους γονείς του, φέρνει από τη βρύση (ή από το πηγάδι) αμίλητο (ή βουβό ή αρπαχτικό) νερό» και το αδειάζει σε ένα μικρό κιούπι. Τα άλλα παιδιά, νέοι και νέες που έχουν μαζευτεί, ρίχνουν στο αγγείο το ριζακάρι τους: ένα δαχτυλίδι, ένα σκουλαρίκι κ.λπ. Κατόπιν σκεπάζουν το κιούπι με ένα κόκκινο πανί, το κλειδώνουν με κλειδαριά και «το εκθέτουν τη νύχτα, για να...αστρονομιστεί.»Το άνοιγμα του κλήδονα γίνεται το πρωί «Βγαίνοντας ο Ήλιος».
0 Σχόλια