Πρόκειται για άστατο μήνα όσον αφορά τις καιρικές συνθήκες, και είναι ο μόνος που έχει γίνει θέμα πολλών παραδόσεων.
Μια από αυτές λέει πως ο Μάρτης ήπιε κρυφά το κρασί όλων των άλλων μηνών και τον δικάζουν. Στην περίπτωση αθώωσής του, γελάει και επικρατεί λιακάδα, ενώ στην περίπτωση που καταδικάζεται, κλαίει και αρχίζουν οι βροχές.
Μια άλλη παράδοση αναφέρεται στο γάμο του Μάρτη με δύο γυναίκες, μια όμορφη και μια άσχημη. Όταν γυρίζει και κοιτάζει την πρώτη χαμογελάει και ο ήλιος λάμπει, ενώ συννεφιάζει αυτός και όλη η πλάση, όταν αντικρίζει τη δεύτερη.
Σύμφωνα με μια τρίτη παράδοση, μια περήφανη γριά τσοπάνισσα κορόιδεψε τον Μάρτη πως δεν τον φοβάται και βγήκε νωρίς ψηλά στο βουνό με το κοπάδι της. Ο Μάρτης θύμωσε. Έριξε χιόνια πολλά και η γριά για να προφυλαχτεί κρύφτηκε κάτω από το καζάνι που τυροκομούσε, αλλά δε γλίτωσε, διότι όλα πάγωσαν κι έγιναν πέτρα.
Επίσης έχουν δοθεί σ αυτόν το μήνα πολλοί χαρακτηρισμοί όπως Πεντάγνωμος, γιατί αλλάζει πέντε φορές τη μέρα γνώμη, Παλουκοκαύτης, γιατί αναγκάζει τους χωρικούς να καίνε ακόμη και τους πασσάλους των φραχτών, και Γδάρτης, διότι το πολύ κρύο "γδέρνει" τους ανθρώπους.
Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Ελαφηβολιών.
Ανθοκομία:
Στο σπίτι βοηθούμε τα φυτά μας να ξαναρχίσουν τη βλάστηση μετά τη χειμωνιάτικη περίοδο. Καθαρίζουμε τα φύλλα τους απ τις σκόνες καταβρέχοντάς τα με νερό προσθέτοντας λίγο διαφυλλικό λίπασμα. Ανανεώνουμε το επιφανειακό χώμα στις γλάστρες (γύρω στα 5 εκατοστά) με γονιμότερο καινούργιο κοπρόχωμα.
Στον κήπο φυτεύουμε αειθαλή (πευκάκια - κυπαρίσσια) και καλλωπιστικούς θάμνους. Σπέρνουμε ζίνιες, μοσχομπίζελα, μαργαρίτες κλπ.
Για τους κυνηγούς:
Μικρά σακουλάκια γεμισμένα με αλάτι γύρω - γύρω στις λαστιχένιες μπότες, προφυλάνε, όταν κυνηγάτε στο βάλτο, από τις ανεπιθύμητες και συχνά επικίνδυνες βδέλλες.
Οι καιρικές συνθήκες τον μήνα Μάρτιο είναι το βασικό θέμα των παροιμιών
του λαού μας γι’ αυτόν το μήνα. Ας τις απολαύσουμε όμως μια μια.
«Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο,
μα σαν παγώσει μάρμαρο.»
«Aκόμη και στις δεκαοχτώ
έχει το μάτι του ανοιχτό.»
«Aκόμη στις δεκαοχτώ,
ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό.
Λένε και στις τριάντα,
μα δεν ηξεύρω γιάντα.»
«Το Μάρτη φύλα(ξε) άχερα,
μη χάσεις το ζευγάρι.»
«Τσοπάνη μου την κάπα σου,
το Μάρτη φύλαγε την.»
«Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα,
ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.»
«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.»
«Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.»
«Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε,
μην κάψεις τα παλούκια.»
«Στων αμαρτωλών τη χώρα,
το Mαρτάπριλο χιονίζει.»
τον Μάρτιο:
«Μάρτης έβρεχε,
θεριστής χαιρότανε.»
«Μάρτης βρέχει;
Ποτέ μην πάψει.»
«Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές,
παρά Μάρτης στις αυλές»
«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης,
παρά Μάρτης λιοπυριάρης.»
«Μάρτης βροχερός,
θεριστής κουραστικός.»
«Μάρτης κλαψής,
θεριστής χαρούμενος.»
«Βροντή Μαρτιού,
φίλεμα με καρύδια.»
«Μάρτης πουκαμισάς,
δεν σου δίνει να μασάς.»
«Mάρτης άβροχος,
μούστος άμετρος.»
«Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα,
να δεις το κοντοκρίθαρο πως στρίβει το μουστάκι,
να δεις και τις αρχόντισσες πως ψιλοκλεισιρίζουν,
να δεις και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινάει.»
«Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία,
να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι.»
«Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα
χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.»
το γεγονός έχει σχολιαστεί και από τις παροιμίες:
«Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε,
και το βράδυ το βρόμισε.»
«Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος,
πέντε φορές εχιόνισε,
και πάλι το μετάνιωσε,
πως δεν εξαναχιόνισε»
«O Μάρτης ο κλαψόγελος»
«O Mάρτης το πρωί χιόνισε,
κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο).
Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη),
και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).»
«Του Mάρτη του αρέσει,
να είναι πάντα στο διπλό,
μια στις δέκα να έχει ήλιο,
και τις άλλες ξυλιασμό.»
Κάποιες παροιμίες θέλουν τον Μάρτιο να ξεκινά το καλοκαίρι και η ζέστη:
«Από Μαρτιού πουκάμισο,
κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.»
«Ο Μάρτης έχει τ' όνομα,
κι ο Απρίλης τα λουλούδια»
Για την εαρινή ισημερία στις 21 Μαρτίου υπάρχει η παροιμία:
«Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια»
Κάποιες παροιμίες αναφέρονται στον ήλιο του Μαρτίου:
«Του Μάρτη ο ήλιος βάφει,
και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.»
«Ο ήλιος του Μαρτιού,
τρυπάει κέρατο βοδιού.»
«Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα,
κι' ο κακός στον ήλιο.»
«Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε,
του Μάη τα μεσημέρια.»
«Οπόχει κόρην ακριβή,
το Μάρτη ήλιος μην τη δει».
Και φυσικά η πιο γνωστή παροιμία του μήνα:
«Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;».
0 Σχόλια