Η ραγδαία ιατρική επανάσταση ήταν ένα σημαντικό θέμα του 2023. «Βλέπουμε έναν ρυθμό προόδου που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και 100 χρόνια», είπε ο Bertalan Mesk ó , διευθυντής του Ινστιτούτου Medical Futurist στη Βουδαπέστη, στο Positive News τον Οκτώβριο.
«Οι ανακαλύψεις στην τεχνολογία mRNA που εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στα εμβόλια Covid θα μπορούσαν σύντομα να βοηθήσουν στην εξάλειψη ορισμένων τύπων καρκίνου»
«Έπειτα, υπάρχει το τεράστιο δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης και της τρισδιάστατης εκτύπωσης και, το πιο συναρπαστικό, η πρόοδος στη γονιδιωματική, που θα ξεκλειδώσει τις γενετικές βάσεις πολλών ασθενειών, οδηγώντας σε νέες και πιο στοχευμένες θεραπείες».
Ο Chris Stokel-Walker, ο οποίος γράφει για τις ιατρικές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στο British Medical Journal , προέβλεψε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα «υπερφορτίσει τον ρυθμό των νέων ανακαλύψεων φαρμάκων» και θα αναλύει και θα εντοπίζει όγκους στις σαρώσεις «πιο αποτελεσματικά από ό,τι οι άνθρωποι».
Προστέθηκε ο Mesk ó : «Είναι μια καταπληκτική στιγμή. Αισθάνομαι τυχερός που το ζω».
2. Το τέλος είναι κοντά για την «πιο θανατηφόρα πανδημία του κόσμου»
Υπάρχει σαφής οδός για τον τερματισμό της μετάδοσης του AIDS έως το 2030, ανακοίνωσε τον Ιούλιο το Κοινό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το HIV/Aids (UNAIDS). Ανέφερε ότι η βελτιωμένη πρόσβαση στη θεραπεία για τον HIV απέτρεψε σχεδόν 21 εκατομμύρια θανάτους που σχετίζονται με το AIDS τα τελευταία 30 χρόνια, με το 2022 να σηματοδοτεί τον χαμηλότερο αριθμό νέων μολύνσεων HIV (1,3 εκατομμύρια) τις τελευταίες δεκαετίες.
Η απάντηση έφερε πρόσθετα οφέλη, πρόσθεσε, συμπεριλαμβανομένων ισχυρότερων συστημάτων υγείας και κοινότητας, τα οποία βοήθησαν να προστατευθούν εκατομμύρια από τη φτώχεια και την επισιτιστική ανασφάλεια.
Η Winnie Byanyima, εκτελεστική διευθύντρια του UNAIDS, προειδοποίησε ενάντια στη «χαλαρή αισιοδοξία» και είπε ότι η επιτυχία θα εξαρτηθεί από τη συνεχή δράση. «Το τέλος του Aids είναι μια ευκαιρία για μια μοναδικά ισχυρή κληρονομιά για τους σημερινούς ηγέτες», είπε. «Θα μπορούσαν να τους θυμούνται οι μελλοντικές γενιές ως εκείνοι που έθεσαν τέλος στην πιο θανατηφόρα πανδημία του κόσμου».
3. Οι χώρες εξάλειψαν τις θανατηφόρες ασθένειες
Τα έθνη νίκησαν διάφορες εξουθενωτικές και θανατηφόρες ασθένειες το 2023. Σε αυτό που χαιρετίστηκε ως «μνημειώδες επίτευγμα», το Μπαγκλαντές έγινε η πρώτη χώρα που εξάλειψε τη σπλαχνική λεϊσμανίαση –μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που προκαλείται από ένα παράσιτο– ως πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Επίσης, κέρδισε τη δημόσια υγεία το Ιράκ, το οποίο έγινε η 17η χώρα που εξάλειψε το τράχωμα , την κύρια αιτία λοιμώδους τύφλωσης στον κόσμο.
Σε περαιτέρω καλά νέα, η Μπελίζ κηρύχθηκε τελικά απαλλαγμένη από ελονοσία τον Ιούλιο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ήρθε καθώς τα έθνη ενέκριναν ένα νέο εμβόλιο κατά της ελονοσίας tgat πιστεύεται ότι προσφέρει έως και 80% προστασία από τη νόσο. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε να σώσει χιλιάδες ζωές ετησίως , πολλές από αυτές παιδικές.
4. Το τέλος του Αλτσχάιμερ πλησιάζει
Το 2023 σήμανε την αρχή του τέλους για το Αλτσχάιμερ; Υπήρχε λόγος για αισιοδοξία, αφού βρέθηκαν δύο φάρμακα που επιβραδύνουν την ασθένεια.
Το Donanemab και το Lecanemab δρουν καθαρίζοντας την αμυλοειδική πρωτεΐνη που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο των ατόμων με Αλτσχάιμερ. Οι δοκιμές δείχνουν ότι μπορούν να επιβραδύνουν τη γνωστική έκπτωση, αλλά όχι να σταματήσουν την ασθένεια. Τα φάρμακα – που θα εγκριθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2024 – σηματοδοτούν ένα σημείο καμπής στη θεραπεία μιας ασθένειας που αναμένεται να επηρεάσει 1,7 εκατομμύρια Βρετανούς έως το 2040.
«Βρισκόμαστε τώρα στο κατώφλι μιας πρώτης γενιάς θεραπειών για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, κάτι που πολλοί θεωρούσαν αδύνατο μόλις πριν από μια δεκαετία», δήλωσε η Δρ Σούζαν Κόλχαας, εκτελεστική διευθύντρια έρευνας στο Alzheimer's Research UK. «Οι άνθρωποι θα πρέπει πραγματικά να ενθαρρύνονται από αυτά τα νέα».
5. Υπήρξαν σημαντικές ανακαλύψεις για τον καρκίνο
Υπήρξαν ορισμένες αξιοσημείωτες ανακαλύψεις στη θεραπεία του καρκίνου το 2023. Μια νέα θεραπεία για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με τη χρήση φθηνών, υπαρχόντων φαρμάκων περιγράφηκε ως «η μεγαλύτερη βελτίωση στην έκβαση αυτής της ασθένειας σε περισσότερα από 20 χρόνια». Οι επιστήμονες έκαναν επίσης μια «εξαιρετικά συναρπαστική» ανακάλυψη στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη . Η Αγγλία, εν τω μεταξύ, ενέκρινε ένα φάρμακο που αποδείχθηκε ότι προλαμβάνει τον καρκίνο του μαστού .
Όλα αυτά συνέβησαν καθώς ερευνητές στο University College του Λονδίνου ανέπτυξαν έναν «κατευθυνόμενο πύραυλο κατά του καρκίνου» χρησιμοποιώντας «clink chemistry», που είναι πιθανό να αναδειχθεί ως ισχυρή δύναμη για την αντιμετώπιση του καρκίνου στο μέλλον.
Σημειώθηκε επίσης πρόοδος στη διάγνωση της νόσου. Μια 10λεπτη μαγνητική τομογραφία για καρκίνο του προστάτη αποδείχθηκε πιο αξιόπιστη στην ανίχνευση της νόσου από τις υπάρχουσες εξετάσεις αίματος. Εν τω μεταξύ, τα περιαγωγής «πνευμονικά φορτηγά» της Αγγλίας βελτίωσαν την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα στις άπορες ομάδες.
Και στις ΗΠΑ, τα δεδομένα πρόσφεραν μια ευπρόσδεκτη υπενθύμιση της προόδου που έχει ήδη σημειωθεί, αποκαλύπτοντας ότι τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο έχουν πέσει κατά ένα τρίτο από το 1991 .
6. Οι επιστήμονες πρόσφεραν συμβουλές για την επιβράδυνση της γήρανσης
Πώς μπορούμε να ζήσουμε περισσότερο; Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί την ανθρωπότητα ανά τους αιώνες, και φέτος οι επιστήμονες πρόσφεραν περισσότερες ενδείξεις.
Συνεισφέροντας σε ένα αυξανόμενο σύνολο ερευνών, κατέγραψαν οκτώ συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής που θα μπορούσαν να προσθέσουν έως και 24 χρόνια στη ζωή σας. Περιλαμβάνουν σωματική δραστηριότητα, καλή διατροφή, καλό ύπνο και θετικές κοινωνικές σχέσεις.
7. Οι κλιματικές επανορθώσεις έγιναν πραγματικότητα
Το πλούσιο σε πετρέλαιο Ντουμπάι ήταν ένας αμφιλεγόμενος οικοδεσπότης για τη διάσκεψη κορυφής Cop28 για το κλίμα του Δεκεμβρίου, αλλά παρά τις διάφορες διαμάχες σημείωσε μερικά επιτεύγματα.
Η μία ήταν η τελική συμφωνία , που υπογράφηκε από σχεδόν 200 έθνη, για «μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα». Ήταν μια ιστορική στιγμή για τη ρητορική για το κλίμα και ιδιαίτερα σημαντική δεδομένου ότι τα πετρελαϊκά υπέγραψαν. Ωστόσο, οι επιστήμονες είπαν ότι η συμφωνία δεν είχε φιλοδοξία και είναι γεμάτη κενά.
Ίσως ένα μεγαλύτερο επίτευγμα ήταν η έναρξη του ταμείου ζημιών και ζημιών, στο οποίο μπορούν πλέον να έχουν πρόσβαση οι χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Πλούσιες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΑΕ και της Γερμανίας, έκαναν σημαντικές συνεισφορές. Ωστόσο, παραμένουν ερωτήματα, όπως το πώς θα χρηματοδοτηθεί στο μέλλον.
8. Ο Εκουαδόρ ψήφισε απλώς να σταματήσει το πετρέλαιο
Σε ένα ιστορικό δημοψήφισμα που έβαλε τους ανθρώπους εναντίον του μεγάλου πετρελαίου, οι κάτοικοι του Ισημερινού ψήφισαν τη διακοπή των γεωτρήσεων σε μια προστατευόμενη περιοχή του Αμαζονίου τον Αύγουστο.
Περίπου το 60% των ψηφοφόρων είπε «όχι» στην εξερεύνηση πετρελαίου στο εθνικό πάρκο Yasuní, το οποίο φιλοξενεί κοινότητες ιθαγενών που δεν έχουν επαφή. Η περιοχή εκτείνεται σε 1 m εκτάρια (2,5 m στρέμματα) και περιέχει τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού πετρελαίου του Ισημερινού.
Ο ηγέτης των ιθαγενών Nemonte Nenquimo χαιρέτισε τη νίκη. «Αν και οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και οι πολιτικοί πιστεύουν ότι μπορούν να αποφασίσουν για τη ζωή μας, μπορούμε να τους νικήσουμε μέσω της ενότητας», είπε.
9. Οι διαφορές για το κλίμα αυξήθηκαν
Η αντιδικία έχει αναδειχθεί ως ζωτικό εργαλείο για την ενίσχυση της δράσης για το κλίμα. Διαβάστε λοιπόν μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, η οποία διαπίστωσε ότι ο αριθμός των υποθέσεων δικαστηρίων για το κλίμα υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε πέντε χρόνια.
Η έκθεση, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο, υπογράμμισε μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός ολλανδικού δικαστηρίου που διέταξε τον πετρελαϊκό κολοσσό Shell να μειώσει τις εκπομπές του .
Ο ΟΗΕ είπε ότι καθώς οι διαφορές για το κλίμα γίνονται πιο συχνές, το σώμα του νομικού προηγούμενου μεγαλώνει, διαμορφώνοντας ένα όλο και πιο καλά καθορισμένο πεδίο δικαίου.
Ένα μήνα μετά τη δημοσίευση της έκθεσης, νεαροί περιβαλλοντολόγοι μήνυσαν επιτυχώς την πλούσια σε ορυκτά καύσιμα πολιτεία της Μοντάνα των ΗΠΑ για παραβίαση του δικαιώματός τους σε καθαρό περιβάλλον. Ήταν η πρώτη φορά που αμερικανικό δικαστήριο αποφάνθηκε εναντίον μιας κυβέρνησης για παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων που βασίζονται στην κλιματική αλλαγή.
10. Η τάξη τελικά μπήκε στη συζήτηση για το κλίμα
Μια έρευνα από την Oxfam τον Νοέμβριο αποκάλυψε ότι το πλουσιότερο 1% της ανθρωπότητας έχασε περισσότερες εκπομπές το 2019 από το φτωχότερο 66%.
Αυτό μπορεί να μην ακούγεται καλά νέα, αλλά ανοίγει το δρόμο για το είδος των στοχευμένων κλιματικών λύσεων που πρωτοπορεί το Παρίσι. Θεωρώντας το ως μια μορφή «κοινωνικής δικαιοσύνης», η γαλλική πρωτεύουσα σχεδιάζει να τριπλασιάσει τα ποσοστά στάθμευσης για τα SUV. Η έρευνα δείχνει ότι οι εκπομπές άνθρακα από τον παγκόσμιο στόλο SUV υπερτερούν των εκπομπών των περισσότερων χωρών .
Ο περιορισμός της χρήσης ιδιωτικών αεροσκαφών είναι μια άλλη πολιτική με υψηλές επιπτώσεις για το κλίμα που δεν θα επηρεάσει τους απλούς πολίτες. Σύμφωνα με μελέτη που ανατέθηκε από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, το 75% των εκπομπών της αεροπορίας προέρχεται από ιδιωτικά τζετ. «Η μείωση αυτών των πτήσεων στο μισό θα μείωνε τις εκπομπές του κλάδου κατά περίπου 37%», ανέφερε η μελέτη .
11. Τα θετικά σημεία καμπής πρόσφεραν ελπίδα
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τα σημεία ανατροπής του κλίματος: ένα συστατικό ενός οικοσυστήματος καταρρέει, πυροδοτώντας μια αλυσίδα μη αναστρέψιμων καταστροφών.
Αλλά το 2023, ακαδημαϊκοί από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ της Αγγλίας (με επικεφαλής τον καθηγητή Tim Lenton, στη φωτογραφία) έδωσαν αιχμές στην ιδέα των σημείων ανατροπής, ισχυριζόμενοι ότι οι καινοτομίες σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα θα μπορούσαν σύντομα να πυροδοτήσουν ένα ασταμάτητο κύμα απανθρακοποίησης ή αυτό που αποκαλούν θετικό σημεία ανατροπής .
Οι ερευνητές είπαν ότι μικρές παρεμβάσεις πολιτικής για την προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, των πράσινων λιπασμάτων και των εναλλακτικών λύσεων με βάση το κρέας θα μπορούσαν να δώσουν στις λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα το πλεονέκτημα έναντι των ισοδύναμων εκπομπών CO2, ξεκλειδώνοντας τις γρήγορες μειώσεις των εκπομπών. Διαβάστε περισσότερα εδώ .
12. Μιλώντας για σημεία ανατροπής
Οι εκπομπές ρύπων της Κίνας προβλέπεται να αρχίσουν να μειώνονται το 2024, χάρη στην ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα.
Ο μεγαλύτερος ρυπαίνων του κόσμου είδε μια άνοδο των εκπομπών τους πρώτους μήνες του 2023 καθώς επανήλθε από τον Covid. Ωστόσο, εγκατέστησε επίσης ένα ρεκόρ υποδομής πράσινης ενέργειας, που οι ειδικοί προβλέπουν ότι θα οδηγήσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε μια εποχή δομικής παρακμής στην Κίνα.
Εν τω μεταξύ, στην ΕΕ, η καύση άνθρακα και φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ φέτος , σύμφωνα με έκθεση του ενεργειακού thinktank Ember, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο.
Η πτώση της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια σε συνδυασμό με την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας οδήγησε σε «κατάρρευση» 17% στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων για τους πρώτους έξι μήνες του έτους, είπε ο Ember. Εν τω μεταξύ, η ηλιακή αυξήθηκε κατά 13% και η αιολική κατά 5%.
13. Η άνοδος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έγινε «ασταμάτητη»
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα παρέχουν τη μισή ηλεκτρική ενέργεια στον κόσμο έως το 2030, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) τον Οκτώβριο.
Η παγκόσμια ενεργειακή επιτήρηση είπε ότι μεγάλες αλλαγές θα σημαίνουν ένα «σημαντικά διαφορετικό» παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα μέχρι το τέλος της δεκαετίας, με τη ζήτηση για πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο να αναμένεται να κορυφωθεί εντός επτά ετών.
«Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια συμβαίνει παγκοσμίως και είναι ασταμάτητη. Δεν είναι θέμα «αν», είναι απλώς θέμα «πόσο σύντομα» – και όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο για όλους μας», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA Fatih Birol.
Η έκθεση δημοσιεύθηκε πριν από την Cop28, κατά την οποία τα έθνη συμφώνησαν να εργαστούν για να τριπλασιάσουν την ικανότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030.
14. Το «ιερό δισκοπότηρο» της ενέργειας πλησίασε
Η προοπτική της σχεδόν απεριόριστης καθαρής ενέργειας πλησίασε ένα βήμα πιο κοντά το 2023, καθώς οι επιστήμονες πέτυχαν «ανάφλεξη» – παίρνοντας περισσότερη ενέργεια από ό,τι καταβάλλετε – χρησιμοποιώντας πυρηνική σύντηξη.
Η σύντηξη αξιοποιεί τη θερμότητα που παράγεται κατά τη συγχώνευση ατόμων μεταξύ τους. Σε αντίθεση με τη σχάση ή τη «διάσπαση του ατόμου», η οποία χρησιμοποιείται σε υπάρχοντες πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης της αλυσιδωτής αντίδρασης, ούτε επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα.
Ήταν η δεύτερη φορά που επιστήμονες στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Livermore, στην Καλιφόρνια, πέτυχαν ανάφλεξη. Ο Δρ Robbie Scott, από το Συμβούλιο Επιστημονικών και Τεχνολογικών Εγκαταστάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, συνεργάστηκε στενά με την ομάδα του Livermore. Είπε στο Positive News ότι η επανάληψη του πειράματος απέδειξε την κατανόηση της υποκείμενης φυσικής του. «Τώρα μπορούμε να συνεχίσουμε να το βελτιώνουμε με απώτερο στόχο μια μέρα να παράγουμε ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιώντας σύντηξη», είπε ο Scott.
15. Υπήρξε μια δραματική ανατροπή στον Αμαζόνιο
Ο Αμαζόνιος ανέπνευσε λίγο πιο εύκολα το 2023 μετά από χρόνια αχαλίνωτης αποψίλωσης των δασών. Η ανάλυση της Amazon Conservation, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που παρακολουθεί τα τροπικά δάση σε εννέα χώρες, ανέφερε ότι τα ποσοστά αποψίλωσης των δασών είναι μειωμένα κατά 55,8% σε σύγκριση με πέρυσι.
Έπειτα από τις προσπάθειες για ανάσχεση της απώλειας δέντρων, ιδίως στη Βραζιλία, όπου ο πρόεδρος Λούλα ενίσχυσε την περιβαλλοντική επιβολή και έγινε πιο σκληρός για την παράνομη εξόρυξη. Ο Rômulo Batista, εκπρόσωπος της Greenpeace Brazil, περιέγραψε την τάση ως «καλά νέα».
16. Μερικά είδη οπισθοχώρησαν από το χείλος του γκρεμού
Ο κατάλογος των απειλούμενων ειδών συνέχισε να αυξάνεται το 2023, αλλά ορισμένα πλάσματα αναπήδησαν από το χείλος του γκρεμού. Ένα από αυτά ήταν ο όρυγας με κέρατο με κέρατο, ο οποίος μέχρι το 2023 ήταν καταχωρημένος ως «εξαφανισμένος στη φύση» αλλά είχε επανεισαχθεί με επιτυχία στο Τσαντ χρησιμοποιώντας αιχμάλωτα ζώα .
Το χρυσό λιοντάρι ταμαρίν της Βραζιλίας ήταν μια άλλη πηγή καλών ειδήσεων. Ο σπάνιος πίθηκος, που βρέθηκε μόνο στην πολιτεία του Ρίο ντε Τζανέιρο, κυνηγήθηκε σχεδόν μέχρι την εξαφάνιση. Τώρα, περισσότεροι από αυτούς πηδούν γύρω από το τροπικό δάσος του Ατλαντικού από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τον τελευταίο μισό αιώνα, χάρη στις προσπάθειες διατήρησης .
Άλλες αξιοσημείωτες επιτυχίες περιλαμβάνουν: την επιστροφή των γαλάζιων φαλαινών στα νερά των Σεϋχελλών. Ο αυξανόμενος πληθυσμός των χρυσαετών της Σκωτίας ; η επιστροφή του Takahē , ενός πουλιού χωρίς πτήση, στη Νέα Ζηλανδία. Οι αυξανόμενοι πληθυσμοί τίγρεων της Ινδίας και του Νεπάλ ; την επανεισαγωγή των αλόγων του Przewalski στην Ισπανία . η επιστροφή των πικραμένων στην Αγγλία ? και το άγονο νησί της Καραϊβικής που ξαναζωντάνεψε .
17. Περισσότερη γη (και θάλασσα) διατέθηκε για τη φύση
Μια «ιστορική» υπόσχεση για την προστασία των ωκεανών του κόσμου υπέγραψαν τα κράτη μέλη του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο μετά από δύο δεκαετίες συνομιλιών.
Σχεδόν 200 χώρες υπέγραψαν τη νομικά δεσμευτική Συνθήκη Ανοιχτής Θάλασσας , η οποία στοχεύει να χορηγήσει καθεστώς προστασίας στο 30% των ωκεανών εκτός των εθνικών συνόρων. Επί του παρόντος, μόνο το 1,2% των διεθνών υδάτων προστατεύεται, με τα περισσότερα να απειλούνται από την υπεραλίευση.
Εν τω μεταξύ, σε μια πρώτη φορά για την Ευρώπη, η Αλβανία όρισε τον «τελευταίο άγριο ποταμό» της ηπείρου ως εθνικό πάρκο . Η ελεύθερα ρέουσα Vjosa υποστηρίζει πολλά απειλούμενα είδη, όπως το ευρωπαϊκό χέλι, ο αιγυπτιακός γύπας και ο βαλκανικός λύγκας. Είχαν υποβληθεί σχέδια για το φράγμα του ποταμού, αλλά η ιδιότητα του εθνικού πάρκου τον προστατεύει από τέτοιες εξελίξεις.
18. Περισσότερες χώρες κατέρριψαν τα εμπόδια γύρω από τη σεξουαλικότητα
Υπήρξαν αξιοσημείωτες νίκες για την LGBTQ κοινότητα το 2023, καθώς μια ομάδα χωρών κατέρριψε ορισμένα από τα εμπόδια στις συνεργασίες μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.
Το Νεπάλ κατέγραψε τον πρώτο του γάμο ομοφυλόφιλων τον Νοέμβριο, και έγινε ένα από τα πρώτα ασιατικά έθνη που το έκανε. Η Λετονία, που υστερεί στη σχετικά φιλελεύθερη Ευρώπη, ψήφισε επίσης να νομιμοποιήσει τις συνεργασίες μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Εν τω μεταξύ, μια δικαστική απόφαση στο Περού και μια άλλη στη Νότια Κορέα αναγνώρισε το νομικό καθεστώς των ομόφυλων ζευγαριών για πρώτη φορά.
19. Το κίνημα για τα δικαιώματα της γης των ιθαγενών σημείωσε πρόοδο
Περισσότερα από 100 εκατομμύρια εκτάρια (254 εκατομμύρια στρέμματα) γης σε 39 χώρες έχουν αποκατασταθεί σε κοινότητες ιθαγενών τα τελευταία πέντε χρόνια, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκδοση Ποιος είναι ιδιοκτήτης της γης στον κόσμο;
Συγκεντρώθηκε από την Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα και τους πόρους, και απέδιδε την πρόοδο στη στρατηγική των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, τη συμφωνία του Παρισιού και την εκστρατεία της Land Rights Now .
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν. Οι αυτόχθονες κοινότητες αντιμετωπίζουν πολλές απειλές για τα προγονικά εδάφη τους, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, όπου το Κογκρέσο προσπαθεί να αφαιρέσει τα δικαιώματα γης για τους αυτόχθονες πληθυσμούς .
20. Έκλεισαν τα κενά μεταξύ των φύλων στις επιχειρήσεις
Το χάσμα στις αμοιβές μεταξύ εργαζόμενων γυναικών πλήρους απασχόλησης και των ανδρών ομολόγων τους στις ΗΠΑ είναι πλέον μικρότερο από ποτέ , σύμφωνα με στοιχεία από το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας – αλλά υπάρχει δρόμος για να επιτευχθεί η ισοτιμία.
Πολλοί φοβήθηκαν ότι η πανδημία θα ανατρέψει την πρόοδο της διαφοράς στις αμοιβές, αλλά το αντίθετο φαίνεται να ισχύει, με τις γυναίκες να βγάζουν τώρα 84 σεντς (0,74 £) για κάθε 1 δολάριο (0,88 £) που κερδίζουν οι άνδρες για παρόμοια εργασία – το πιο κοντινό που ήταν ποτέ.
Εδώ, το ποσοστό των γυναικών σε ρόλους συμβούλων σε εισηγμένες βρετανικές εταιρείες αυξήθηκε πάνω από 40% , σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Φεβρουάριο. Οι εταιρείες του FTSE 350 έλαβαν προθεσμία το 2025 για να επιτύχουν τον στόχο του 40%, πετυχαίνοντας τον τρία χρόνια νωρίτερα. Μόλις πριν από μια δεκαετία, 152 από τις 350 εισηγμένες εταιρείες δεν είχαν καμία γυναίκα στο διοικητικό συμβούλιο.
21. Εισήχθη (καθυστερημένα) η νομοθεσία για την τεχνολογική εξημερότητα
Η ανησυχία για τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης ήταν ένα βασικό θέμα για το 2023. Είσοδος στην ΕΕ, η οποία τον Δεκέμβριο συμφώνησε τους πρώτους ολοκληρωμένους νόμους στον κόσμο για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης .
Η συμφωνία θέτει περιορισμούς στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην επιτήρηση και σημαίνει ότι οι κατασκευαστές συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, όπως αυτά που τροφοδοτούν το ChatGPT, θα αντιμετωπίσουν απαιτήσεις διαφάνειας.
Ο νέος νόμος χρειάζεται ακόμη τελική έγκριση και πολλές πτυχές του δεν αναμένεται να τεθούν σε ισχύ για έως και δύο χρόνια, που είναι μεγάλος χρόνος στον κόσμο της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης.
Στις ΗΠΑ, υπήρξαν καλά νέα για τους ακτιβιστές προστασίας της ιδιωτικής ζωής, καθώς ο νόμος για τη Διαγραφή της Καλιφόρνια πλησίαζε περισσότερο τη νομοθεσία . Το νομοσχέδιο θα διευκολύνει τους κατοίκους να ζητήσουν τη διαγραφή των προσωπικών τους στοιχείων από όλους τους μεσίτες δεδομένων στην πολιτεία.
22. Η χρυσή εποχή του Rail συγκέντρωσε ρυθμό
Εν μέσω πολλών φανφάρων, μερικές βασικές σιδηροδρομικές διαδρομές ξεκίνησαν φέτος στην Ευρώπη, καθώς ταξιδιώτες με οικολογική σκέψη ταξίδευαν με τρένα σε όλο και μεγαλύτερους αριθμούς.
Ένας νέος ύπνος μεταξύ Βρυξελλών και Βερολίνου ξεκίνησε τη νύχτα για πρώτη φορά τον Οκτώβριο (θα πάει μέχρι την Πράγα από το 2024). Και τον Δεκέμβριο, ένας νέος ύπνος Παρίσι-Βερολίνο ξεκίνησε, παρέχοντας μια τόσο αναγκαία νυχτερινή διαδρομή μεταξύ των δύο πρωτευουσών.
Η ΕΕ έχει ελευθερώσει το σιδηροδρομικό της δίκτυο για να ενισχύσει τον ανταγωνισμό, να μειώσει τους ναύλους και να δελεάσει περισσότερους ταξιδιώτες μακριά από τους ουρανούς.
23. Οι επιστήμονες δημιούργησαν μια εναλλακτική λύση στο φοινικέλαιο
Οι ειδικοί στα τρόφιμα έχουν ετοιμάσει ένα υποκατάστατο για ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα περιβαλλοντικά συστατικά στον κόσμο : το φοινικέλαιο. Αναπτύχθηκε με χρήση λιναρόσπορου και ελαιοκράμβης, οι κατασκευαστές του λένε ότι μπορεί να κατασκευαστεί σε τοπικό επίπεδο, αποφεύγοντας την αποψίλωση των δασών και την απώλεια οικοτόπων που σχετίζονται με την παραγωγή φοινικέλαιου σε χώρες όπως η Μαλαισία και η Ινδονησία.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Queen Margaret στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, έχουν ήδη κατοχυρώσει με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την ουσία - PALM-AT - και βρίσκονται σε συζητήσεις με πιθανούς εταίρους του κλάδου.
Η Catriona Liddle, επικεφαλής του Σκωτσέζικου Κέντρου για την Ανάπτυξη και την Καινοτομία Τροφίμων, δήλωσε στο Positive News: «Το ίδιο το φοινικέλαιο είναι ένα μαγικό συστατικό – είναι κρίμα που είναι ανθυγιεινό και κακό για το περιβάλλον. Το αντικαταστήσαμε με κάτι πολύ πιο υγιεινό χρησιμοποιώντας καθαρά συστατικά που διατίθενται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη».
24. Το δικαίωμα στην επισκευή έγινε κυρίαρχο
Σε μια κρίσιμη στιγμή για τα δικαιώματα των καταναλωτών – και μια νίκη για τον πλανήτη – ο γίγαντας των ηλεκτρονικών ειδών Apple έχει υποστηρίξει σχέδια για το δικαίωμα επισκευής νόμου στις ΗΠΑ , μετά από χρόνια που δαπανήθηκαν επίμονα ασκώντας πίεση εναντίον του.
Σε περαιτέρω ενδείξεις ότι το δικαίωμα στην επισκευή μετακίνησης κατευθύνεται προς την επικρατούσα τάση, η Γαλλία εισήγαγε ένα μπόνους «φτιάξτε και επιδιορθώστε» , προσφέροντας στους πολίτες εκπτώσεις στις επισκευές ρούχων και παπουτσιών.
Εν τω μεταξύ, στο Λονδίνο, ξεκίνησε ένα κέντρο επισκευής για να επιβραδύνει τη γρήγορη μόδα . Το United Repair Center απασχολεί πρόσφυγες και άλλα άτομα που δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
25. Οι τετραήμερες δοκιμές της εβδομάδας μπέρδεψαν τους κριτικούς
Συχνά έχει απορριφθεί ως ουτοπική σκέψη, αλλά η τετραήμερη εβδομάδα σίγησε ορισμένους επικριτές το 2023. Τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης δοκιμής στον κόσμο , που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξαν ότι ήταν κερδοφόρο για τους υπαλλήλους και τα αφεντικά.
Και υπήρχαν περισσότερα καλά νέα για τους υποστηρικτές ενός μεγαλύτερου Σαββατοκύριακου. Παρόμοιες δοκιμές στις ΗΠΑ και στη Νότια Αφρική, όπου οι συμμετέχοντες εργάζονταν λιγότερες ώρες με την ίδια αμοιβή, πρότειναν ότι μια μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα έφερε «τεράστια οφέλη». Οι επικριτές αμφισβήτησαν εάν αυτά τα οφέλη μπορούν να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα.
0 Σχόλια