Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (συντομογραφία: ΑΠΘ), γνωστό και ως Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ή Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, είναι ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ελλάδας, με έδρα την Θεσσαλονίκη και έτος ίδρυσης το 1925. Σήμερα στο πανεπιστήμιο λειτουργούν συνολικά περισσότερα από σαράντα τμήματα, τα οποία οργανώνονται σε έντεκα σχολές, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων.

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο είναι το μεγαλύτερο σε αριθμό φοιτητών εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ελλάδας και είναι διεθνώς αναγνωρισμένο για το εκπαιδευτικό και ερευνητικό ακαδημαϊκό του έργο.

Ιστορία

Κύριο λήμμα: Ιστορία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ο ιδρυτικός νόμος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Ν. 3341/14-6-25) ψηφίστηκε στην Βουλή των Ελλήνων στις 5 Ιουνίου του 1925 και δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως την 22α Ιουνίου 1925. Η ίδρυση του δεύτερου ελληνικού Πανεπιστημίου συνοδεύτηκε στα πρώτα στάδια όμως με αρκετές δυσκολίες, απότοκες της πολιτικής ρευστότητας της εποχής.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βερολίνου Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή είχε προτείνει την ίδρυση ενός δεύτερου ελληνικού πανεπιστημίου καθώς μέχρι εκείνη την εποχή η Αθήνα ήταν το μόνο εκπαιδευτικό κέντρο του Ελληνισμού.

Οι δυσκολίες της ίδρυσης ελληνικού ακαδημαϊκού ιδρύματος στην Κωνσταντινούπολη τον οδηγούν να προτείνει τρεις πόλεις ως υποψήφιες για την έδρα του νέου ιδρύματος: τη Θεσσαλονίκη, τη Χίο και τη Σμύρνη.

Η ολοκλήρωση της οργάνωσής του, έλαβε χώρα, μερικά χρόνια αργότερα, με τη δημοσίευση του Οργανισμού του Πανεπιστημίου, με τον Α.Ν. 1895/1939. Με το άρθρo 7 του Ν. 3108/1954 το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μετονομάστηκε, μετά από εισήγηση του τότε Πρύτανη Μαρίνου Σιγάλα και απόφαση της Συγκλήτου, σε «Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης».

Το ιστορικό κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. (παλιά Φιλοσοφική).

Τον Οκτώβριο του 1927 αποφασίστηκε η μεταστέγαση του πανεπιστημίου, μετά από την διαπίστωση ότι η επιλογή που είχε γίνει δεν ήταν η καλύτερη. Έτσι λοιπόν μεταφέρθηκε στο κτίριο που χρησιμοποιούσε τότε το B΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο, στην οδό Εθνικής Αμύνης. Σήμερα αποτελεί το ιστορικό κτήριο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και στεγάζει ένα μέρος της Φιλοσοφικής Σχολής.

Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στη Θεσσαλονίκη πολλοί φοιτητές συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση. Στις 13 Νοεμβρίου 1941 εκτελέστηκαν από τους ναζί για αντιστασιακή δράση δύο φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Σωκράτης Διορινός, φοιτητής Νομικής από τους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης και ο Ηλίας Καπέσης, φοιτητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής. Έτσι, οι δύο Θεσσαλονικείς φοιτητές (γεννηθέντες το 1917) αποτέλεσαν τους πρώτους εκτελεσμένους φοιτητές στη διάρκεια της Κατοχής. Συνολικά 66 φοιτητές εκτελέστηκαν ή πέθαναν από βασανιστήρια επί Κατοχής.

Την παραμονή της Πρωτομαγιάς του 1971, ο φοιτητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκος Ρουκουνάκης αυτοπυρπολήθηκε στην πανεπιστημιούπολη και έχασε τη ζωή του, ως έσχατη διαμαρτυρία κατά της Χούντας. Στις 17 Νοεμβρίου 1973 κορυφώθηκαν οι ενέργειες κατάληψης του Πολυτεχνείου του Α.Π.Θ. με λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού στα υπόγεια του κτιρίου. Ακολούθως άρχισε και η πολιορκία του χώρου από την ασφάλεια που συνοδεύτηκε μετά με την εμφάνιση στρατιωτών και τεθωρακισμένων τανκς μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου. Το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας έλαβε χώρα η εκκένωση του Πολυτεχνείου με τη σύλληψη 250 προσώπων που μεταφέρθηκαν στην ασφάλεια, εκ των οποίων 14 φοιτητές και εργάτες, μετά από βασανιστήρια, κλείσθηκαν στις στρατιωτικές φυλακές Θεσσαλονίκης.