Λίγες μέρες μετά την λήξη της Δ' Εθνικής Συνέλευσης του Άργους, το φθινόπωρο του 1829, τελείωσαν τα πολεμικά γεγονότα της Ελληνικής επανάστασης.
Η παρέμβαση του Γαλλικού στρατού με την Εκστρατεία του Μωριά των 13-15.000 στρατιωτών που έδιωξαν τον Ιμπραήμ και τα στρατεύματά του τον προηγούμενο χρόνο, οι πολεμικές επιχειρήσεις από τον τακτικό πλέον ελληνικό στρατό στη Ρούμελη (Στερεά Ελλάδα), καθώς και η προέλαση των Ρώσων στην Αδριανούπολη, κατά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828–1829, ανάγκασαν τον σουλτάνο να απομακρύνει από τη νότια Ελλάδα όλο τον στρατό του.
Ο Αρχηγός Ασλάν βέης διατάχτηκε να συνοδεύσει όσους Τούρκους παρέμεναν στην Αττική και Βοιωτία. Ο Ασλάν επιστρέφοντας από την Αθήνα ήταν αναγκασμένος να πορεύσει μέσα από το στενό πέρασμα της Πέτρας, μεταξύ της Λειβαδιάς και των Θηβών.
Εκεί τον περίμενε ο Δημήτριος Υψηλάντης, έτοιμος να υπερασπιστεί την διάβαση, και έτσι στις 12 Σεπτεμβρίου ο Ασλάν υπέστη δεινή ήττα και υπέγραψε συνθηκολόγηση. Με την συνθηκολόγηση αυτή (την πρώτη σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης στην οποία υποχρεώνονταν τακτικές τούρκικες δυνάμεις), οι Τούρκοι δέχτηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Ελλάδα, εξαιρούμενης της Ακρόπολης των Αθηνών και του φρουρίου Καραμπαμπά.
Η αναφορά του Δ. Υψηλάντη προς τον κυβερνήτη Καποδίστρια για τη Μάχη της Πέτρας
Η μάχη της Πέτρας που έγινε στης 12 Σεπτεμβρίου του 1829 μεταξύ των Ελλήνων, κάτω από τις διαταγές του Δημητρίου Υψηλάντη και των Τουρκαλβανών, κάτω από τις διαταγές του Ασλάν Μπέη, θεωρείται η τελευταία μάχη του αγώνα.
Η μάχη της Πέτρας που έγινε στης 12 Σεπτεμβρίου του 1829 μεταξύ των Ελλήνων, κάτω από τις διαταγές του Δημητρίου Υψηλάντη και των Τουρκαλβανών, κάτω από τις διαταγές του Ασλάν Μπέη, θεωρείται η τελευταία μάχη του αγώνα.
Οι Τούρκοι ηττήθηκαν και αναγκάστηκαν να προσφύγουν σε συμφωνίες για να τους αφήσουν οι Έλληνες να περάσουν προς βορρά και να μην επανέλθουν ποτέ πια στην Ανατολική Στερεά και την Πελοπόννησο. Η συμβολή σε αυτή τη μάχη του Πεντακοσιάρχου Γεωργίου Σκουρτανιώτη και των ανδρών του, ήταν καθοριστική.
Ο προμαχώνας του δέχτηκε την κύρια επίθεση του εχθρού όπως και αδιάκοπους κανονιοβολισμούς από 4 κανόνια των Οθωμανών και άντεξε, με την βοήθεια αργότερα και άλλων οπλαρχηγών που έσπευσαν στο σημείο για να συνδράμουν τον Γεώργιο Σκουρτανιώτη.
Εδώ έχουμε την αναφορά για την συγκεκριμένη μάχη του ίδιου του Υψηλάντη προς τον κυβερνήτη Καποδίστρια και όπως θα δούμε εξαίρει την συμβολή του εν λόγω οπλαρχηγού.
'' Εξοχώτατε!
'' Εξοχώτατε!
Η υπ' αριθ' 8271 Αναφορά μου διασαφηνίζει προς την εξοχότητά σας την κατάστασιν και τα κινήματα του υπό την διεύθυνσίν μου Στρατού ως προς τους Τούρκους μέχρι της 9ης ημέρας του τρέχοντος Μηνός.
Την 10ην του ιδίου, εστρατοπεύδευσαν ο Οτζάκ αγάς Οσμάνης, μ' όλον τον τακτικόν, συμποσούμενον εις πραγματικούς 5500 πεζούς και 600 ιππείς και ο Ασλάν Μπεής Μουχουρτάρης έχων 1500 ατάκτους Αλβανούς εις του Σταυρού των Θηβών.
Την 11η πρωί, επλησίασαν το στρατόπεδο της Πέτρας ρίψαντες τα σκηνάς των μακράν βολής κανονίου, και εφανέρωσαν αμέσως το φθάσιμόν τους προς τους εις Λεβαδείαν Τούρκους με το εκ Συνθήματος ρίψιμον 3 κανονίων.
Εις την περίπτωσην αυτήν, εδιπλασίασα την απαιτουμένη προσοχήν των φυλακών και των προμαχώνων. Και, μ' όλον ότι οι Έλληνες εκ του ενός μεν μέρους εδειλίαζον κάπως βλέποντες ένα πολλαπλάσιον αριθμόν εχθρών, προετοιμασμένων μ' όλα τα μέσα εις την αποφασιστικήν διάβασήν των διά της Πέτρας και την επομένην κατάσχεσιν αυτής της σημαντικής θέσεως και εκ του άλλου μέρους εστενοχωρούντο από την έλλειψιν των τροφών των, ως μη προμηθευμένοι ακόμη με τα άλευρα της Φανερωμένης και υποχρεωμένοι να βράζουν μόνοι εις είδος χυλού τον αραβόσιτον και καλαμπόκι, όσον ευκολύνοντο να λαμβάνωσιν από τα πλήσια μέρη του κάμπου.
Επροσπάθησα όμως, και δεν άφησα εις μίαν κρίσιμον στιγμήν αδύνατον την περί ης ό λόγος, εκτεταμένην θέσιν της Πέτρας.
Περί το λυκαυγές της 12ης, αφήσαντες οι Τούρκοι μικράν φρουράν εις το οχυρωμένον Στρατόπεδόν των, εκινήθησαν σύσσωμοι κατά της Πέτρας φέροντες και 4 κανόνια διά τον σκορπισμόν των προμαχώνων.
Περί το λυκαυγές της 12ης, αφήσαντες οι Τούρκοι μικράν φρουράν εις το οχυρωμένον Στρατόπεδόν των, εκινήθησαν σύσσωμοι κατά της Πέτρας φέροντες και 4 κανόνια διά τον σκορπισμόν των προμαχώνων.
Το ιππικό των εσχηματίσθη εις δύο γραμμάς υπό τους πρόποδάς της. Οι πεζοί τακτικοί διηρημένοι εις δύο ισομεγέθεις κολώνας, διευθύνθησαν κατά των προμαχώνων του χιλιάρχου και του Πεντακοσιάρχου Γεωργίου Σκουρτανιώτου, διά να περιστείλουν την δύναμή των. Αυτοί τους εδέχθησαν έξω των προμαχώνων.
Η μάχη ήρχησε. Ο κανονιοβολισμός ηκολούθη αδιάκοπος. Τριακόσιοι πεζοί και ιππείς τακτικοί, κατέλαβον το προσεχές χωρίον των Βρασταμητών προς υπεράσπισην των οπισθίων της κινηθείσης κατά του Σκουρτανιώτου κολώνας. Οι Αλβανοί όλοι διεύθυνον το βήμα των κατά του Διασέλου. Το βοηθητικόν Σώμα της φρουράς υποχρεώθη να καταλάβη εν άλλο ύψωμα προς το πλάγιον των Βρασταμητών.
Οι Αλβανοί επλησίασαν ορμητικοί ως 10 βήματα έξω του προμαχώνος (εννοεί του προμαχώνα του Γ. Σκουρτανιώτη). Εις την στιγμήν έτρεξαν βοηθοί οι χιλίαρχοι Διοβουνιώτης και Κριεζώτης με το περισσότερον μέρος των Στρατιωτών τους, και επέπεσον εναντίον τούτων όπου έκαναν την έφοδόν των, οδηγούμενοι από τον Ασλάν Μπέη.
Από τούτο και την γενναίαν ανθίστασην του προμαχώνος, εματαιώθη η έφοδος, εκυνηγήθησαν οι Αλβανοί και μετά δύωρον ακόμη μάχην, υποχρεώθησαν όλοι οι Τούρκοι ν' αφήσωσι τας θέσεις των, φεύγοντας μεταξύ του αδιακόπου και πυκνού πυροβολισμού των Ελλήνων. Εις την ιδίαν στιγμήν επέπεσεν ο αρχηγός της φρουράς Σ. Μήλιος (εννοεί τον ΣπυροΜήλιο) κατά της δυνάμεως των Βρασταμητών και την απέδιωξεν ζημιουμένην.
Η ένδοξος αύτη Νίκη, εστεφάνωσεν εν τοσούτω την ανδρείαν των Σωμάτων. Η δε Σωτηρία των πεζών Τούρκων χρεωστείται εις την σημαντικότητα του ιππικού των και την συνέχειαν του λεπτοβολισμού των κανονίων. Η φθορά τους εις θανατωμένους και πληγωμένους, και μάλιστα του μέρους των Αλβανών, εστάθη μεγάλη κατά τας μετέπειτα ομολογίας των ιδίων. Μεταξύ των θανατωμένων, ευρέθη ένας εκατόνταρχος τακτικός και δύο σημαιοφόροι Αλβανοί. Από τους Έλληνες έπεσαν 3 και 12 επληγώθησαν. Τα τρόπαια της Νίκης είναι 2 σημαίαι και ικανός αριθμός αιχμαλώτων, οι οποίοι εδόθησαν έπειτα εις συναλλαγήν Ελλήνων χωρικών αιχμαλώτων...''
Το όνομα του θεατή δεν μας δίνεται. Μπορεί να ήταν κάποιος τσοπάνης, αγρότης, έμπορος ή απλά περαστικός. Μεταφέρει την μάχη όπως την είδε από κάποιο υψηλό προφανώς σημείο, στον Γραμματέα του Δκτή Λειβαδιάς, ο οποίος πληροφορεί με την σειρά του τον Πληρεξούσιο Τοποτηρητή Στερεάς, Αυγουστίνο Καποδίστρια...
Ελληνική Πολιτεία
Προς τον εξοχώτατον Τοποτηρητήν της Κυβερνήσεως στας επαρχίας Στερεάς και στο στρατόπεδον
Εξοχώτατε
Ταύτην την στιγμήν, ήλθεν άνθρωπος από την Πέτραν θεατής της χθεσινής μάχης και της σημαντικής νίκης των ημετέρων. Αυτός διηγείται τα ακόλουθα...
Ότι χθες ανατέλοντος του ηλίου, εσυνάχθησαν όλοι οι Τούρκοι τακτικοί και άτακτοι στην θέσιν του Σιάχου, απέχουσαν μίαν ώραν από την θέσιν της Πέτρας και μετά δύο ώρας εκινήθησαν εναντίον των ημετέρων εις την Πέτραν...
Ο Ασλάν μπέης με εξακοσίους αλβανούς, όρμησε πρώτος εναντίον του οχυρώματος του χιλιάρχου Στράτου, το οποίον κατήχετο από περίπου 150 Έλληνες. Οι εχθροί επλησίασαν έως 10 βήματα από το οχύρωμα αλλ' οι 150 ούτοι Έλληνες ευθύς μετά την πρώτην τουφεκοβολήν ευγήκαν από το οχύρωμα βοηθούμενοι και εκ των άλλν οχυρωμάτων, και καταδίωξαν τους Τούρκους έως κοντά εις το στρατόπεδό των εις το Σιάχο, και ολίγον έλειψε να ζωγρήσουν και τον Ασλάν Μπέη.
Μετά ταύτα οι Τούρκοι όρμησαν εις το οχύρωμα του πεντακοσίαρχου Σκουρτανιώτου αλβανοί και τακτικοί αλλά και εκείθεν απεκρούσθησαν με μεγάλην των φθοράν. Εν τω μεταξύ τότε εκατέβη η φρουρά του Στρατάρχου προς βοήθεια, αλλά οι εχθροί ιδώντες ότι η φρουρά έστεκε χωρίς οχύρωμα, όρμησαν όλοι εναντίον της φρουράς και τότε η μάχη εστάθη πεισματώδης, καθότι έτρεξαν από όλα τα οχυρώματα προς βοήθειαν της φρουράς. Τέλος έτρεψαν τους εχθρούς εις φυγήν και τους καταδίωξαν έως εις τον κάμπον, όπου τους έσωσε το ιππικόν των. Η μάχη των προσβολών τούτων διήρκεσεν από τας τρεις ώρας της χθεσινής μέρας έως και τας επτά.
Ο άνθρωπος ούτος διηγείται ότι επρόφθασε και είδε 5 κεφαλάς τας οποίας έφερον προς τον στρατάρχην, δύο σημαίας και έναν αιχμάλωτον τακτικόν, τον οποίον αμέσως έστειλεν ο στρατάρχης προς τον Νιζάμ Πασιάν με πρόβλημα τάχα του να δώσει μιαν αποζημίωσην από 50 χιλ. γρόσια και ομήρους διά να μην αφανίσει τα γεννήματα του κάμπου και τούτος να παραχωρήσει την διάβασήν του και έτσι αναχώρησε διά τα επάνω μέρη ...... όμως έγινεν υπερβολική φθορά στους εχθρούς.
Οι εν Λειβαδιά έως εξακοσιοι αριθμούμενοι Τούρκοι κατέβηκαν έως εις τον κάμπον και 150 εξ' αυτών ιππείς ανεχώρησαν διά τα επάνω μέρη.
Ο αιχμάλωτος τακτικός είχεν ομολογήσει, ότι όλοι οι τακτικοί αριθμούνται περί τας 5 χιλιάδες και οι υπό τον ασλάν μπέη έως εξακόσιοι, επειδή τους λοιπούς τους είχεν διασκορπισμένους εις τας θέσεις των Θηβών, στας Αθήνας και την Λεβαδίαν. Ότι η επίθεσις αυτή έγινεν κατά μεγάλην παρακίνησιν του ασλάν μπέη, και ότι ο Ομέρ Πασιάς δεν τους δίδη τροφάς.
εν Ράχωβα
την 13 Σεπτεμβρίου 1829
ταπεινότατος δούλος
εν απουσία του Δκτού Λειβαδιάς
ο Γραμματεύς
Γρηγόριος Κ. Πέρβας(;)
0 Σχόλια