Ο μήνας Φεβρουάριος στη λαογραφία
Στην αρχαία Ρώμη πρωτοχρονιά ήταν την 1η Μαρτίου, κι ο Φεβρουάριος ήταν ο τελευταίος μήνας του έτους, γι αυτό έκαναν καθαρμούς, για να εξαγνίσουν το χώρο γύρο από το μίασμα του παλιού χρόνου.
΄Ετσι, ο μήνας αυτός πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα februo, που σημαίνει καθαίρω, αγνίζω.
Ο λαός, έχοντας την ανάγκη να προσαρμόσει το λατινικό όνομα στην νεοελληνική γλώσσα, συσχέτισε τον Φλεβάρη με τις φλέβες. Έπρεπε όμως να βρεθεί ποιες ήταν αυτές.
Έτσι, από κάποιους ορίστηκε πως πρόκειται για τις φλέβες των ποταμών που γεμίζουν νερό ή τις φλέβες των δέντρων που φουσκώνουν.
Μάλιστα σχηματίστηκε και το ρήμα φλεβαρίζω, που σημαίνει πως έρχεται ο Φλεβάρης, το τέλος του χειμώνα, η αρχή της άνοιξης.
Επίσης και φλεβίζω, που σήμαινε: κάνω δυνατό κρύο, δίνοντας έτσι και δεύτερη έννοια στη λέξη φλεβίζω: δυναμώνω.
* Στην αρχαία Ελλάδα αποκαλείτο Ανθεστηριών.
1. Τρύφωνας, 2. Υπαπαντή του Ιησού Χριστού, 3. Συμεών, 4. Ισίδωρος, 5. Αγάθη, 10. Χαραλάμπους, 11. Βλασίου, 12.Μελέτιος, 13. Ακύλα και Πρισκίλλης, 17. Θεοδώρου Τήρωνος, Πουλχερίας, 19. Φιλοθέης Αθηναίας, 23. Πολύκαρπου, 24.Τελώνου και Φαρισαίου (αρχή Τριωδίου) 26. Φωτεινής, 28, Κασσιανού.
Ανθοκομία:
Σπέρνουμε μπιγκόνιες προσέχοντας μην καταστρέψουμε το σπόρο που είναι πολύ λεπτός. Η σπορά γίνεται σε γλάστρες ή σε παρτέρια στον κήπο. Το χώμα είναι μείγμα από καστανόχωμα 1 μέρος, 1 μέρος άμμο και 2 μέρη ερεικόχωμα. Οι γλάστρες να τοποθετηθούν σε μέρος δροσερό με λίγη σκιά. Προσοχή στο πότισμα.
Φυτεύουμε γαρίφαλα με καταβολάδες, επίσης, και καμπανούλες. Στερεώνουμε με δεσίματα στον τοίχο το ωραιότατο αναρριχητικό χειμωνιάτικο γιασεμί.
Λαχανοκομία:
Σπέρνουμε παντζάρια και ραπανάκια. Σπέρνουμε μελιτζάνες και ντομάτες. Οι ντομάτες φυτεύονται σε 80 πόντους η μια από την άλλη.
Σπέρνουμε λάχανα, φυτεύουμε κρεμμύδια, σκόρδα, μαρούλια. Αρχίζουμε να μαζεύουμε φρέσκια κουκιά και αρακά, φυτεύουμε πατάτες.
Σπέρνουμε σε φυτώρια σπόρους πιπεριάς. Η μεταφύτευση γίνεται όταν τα φυτά γίνουν 10 πόντους. Σπέρνουμε ραδίκια, σινάπια και σε φυτώρια πράσα, αντίδια, καρότα, σέλινο. Φυτεύουμε φράουλες.
* Φρούτα, λαχανικά και ψάρια του μήνα:
Αβοκάντο, γκρέιπφρουτ, λεμόνια, μήλα, πορτοκάλια, αγκινάρες, αντίδια, βρούβες, καρότα, κουνουπίδι, μπρόκολο, κρεμμύδι, λάχανο, μάραθος, μαρούλια, πατάτες, παντζάρια, πράσα, ραδίκια, σέλινο, σπανάκι, τσουκνίδες
Τσιπούρα, σαργός, κουτσομούρα, μπαρμπούνι, λούτσος, βραστόψαρα, γλώσσα, γόπα, λυθρίνι, παλαμίδα, σαφρίδι, σπορπίνα, στήρα, συναγρίδα, σφυρίδα, μαρίδα, χειλού, χταπόδι, γαρίδες, καραβίδες, καλαμάρι, μύδια, στρείδια.
Άγιε Πολύκαρπε βόηθα το σπόρο να φυτρώσει και να πολυκαρπίσει.
Άμα αγκιάξει ο Κουτσοφλέβαρος το πόδι του, θα μας χώσει στα χιόνια.
Αν δεν βγει ο Φλεβάρης δεν μπαίνει ο Μάρτης.
Αν της Υπαπαντής δεν φανεί ο ήλιος, θα βρέχει 40 ημέρες. Αν φανεί θα έρθει καλή χρονιά.
Άσπρος Φλεβάρης, χαρούμενος ο χωραφιάρης.
Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
Γενάρη και Φλεβάρη καταβολάδα και ξινάρι.
Γενάρης με τα κρούσταλλα, Φλεβάρης με τα χιόνια.
Γεναριάτικο αρνί και Φλεβαριάτικο κατσίκι.
Ζεστός Φλεβάρης, το Πάσχα κρύο.
Η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ' αντί.
Θύμωσε ο Φλεβαράκης, πλάκωσε ο χιονάκης.
Κάλλιο Μάρτης με παλούκια παρά Φλεβάρης με μπουμπούκια.
Καλοκαιριά της Υπαπαντής, Μαρτιάτικος Χειμώνας.
Κύριε ελέησον, Φλεβάρη, και στο χάλκωμα με βάνεις [δηλ. από το κρύο μπαίνω να ζεσταθώ μέσα στο καζάνι]
Ο Φλεβάρης αν θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει κι αν τις φλέβες του ανοίξει, θε να κάψει να φλογίσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει του Καλοκαιριού μυρίζει, κι αν αλήθεια φλογίσει πόσους σκύλους θα ψοφήσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι ή άνοιξη μυρίζει μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει κι άμα πει και θυμώσει μέσ' τα χιόνια θα μας χώσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει, μ' αν τις φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει, μα κι αν δώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ' ανθίσει. Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.
Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.
Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.
Ό,τι έφτιασε ο Φλεβάρης έχει ο Αλωνάρης.
Ό,τι ημέρα κάμει της Παπαντής, θα την κάνει σαράντα μέρες.
Παπαντή καλοβρεμμένη, η κοφίνα γεμισμένη.
Παπαντούλα βροχερή και τ' αλώνια σαν σωροί».
Παπαντούλα χιονισμένη, και τ' αμπάρια γιομισμένα.
Σου 'πανε Φλεβάρη βρέξε και λησμόνησες να πάψεις.
Στα μαλακά Φλεβάρη μου και έχει ο Θεός.
Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού [δηλ. αρχίζει να ζεσταίνει ο καιρός]
Στις δεκαπέντ' από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.
Τα γέρικα γαϊδούρια Φλεβάρη ψοφάνε.
Τα έκανε ο Φλεβάρης κι έσκασε ο Μάρτης.
Τα χιόνια του Φλεβάρη, βγάζουν τον Μάρτη παλικάρι.
Τα χρέη του Φλεβάρη, ο Μάρτης τα πλερώνει.
Την Τυρινή και των Βαγιών μπαίνει ο διάβολος στο γιαλό.
Της Κρεατινής τα κομμάτια τα τρώει η Τυρινή και της Τυρινής τα σκυλιά.
Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς, Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.
Τον Γενάρη κλάδευε και τον Φλεβάρη απόσκαφτε.
Τον καλό τον Φλεβαράκη σκάρισε τ' αρνάκι.
Τον ξερό Φλεβάρη, σου παίρνει ο διάβολος το γαλάρι.
Τον Φλεβάρη ανοίγουνε οι φλέβες.
Τον Φλεβάρη τον καλό ανοίγει η γης από το νερό.
Του Άη Τρυφώνου μην δουλέψεις και τα χέρια σου κλαδέψεις.
Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.
Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει κι αλησμόνησε να πάψει.
Του Φλεβάρη το κριθάρι του Μάρτη το κατσίκι.
Τρεις τα γέννα, τρεις τη Φώτα κ' έξι τα μεγάλα Πάσχα.
Υπαπαντή καλοβρεγμένη, η κοφίνα γιομισμένη.
Φλέβαρε – κουτσοφλέβαρε, καταραμένε μήνα, το έκανες το παράκανες με πέθανες απ' την πείνα.
Φλεβάρη κουτσοφλέβαρε καταραμένε μήνα, μας χιόνισες, μας απόπειρες, μας έλιωσες στην πείνα.
Φλεβάρη μήνα κοίταγε ήλιο και φεγγάρι, πάρε και γνώμη από αστρί και κάνε ό,τι βγάλει.
Φλεβάρη το 'πες, Φλεβάρη το 'κανες.
Φλεβάρη, φλέβες (νερού) μ' άνοιξες.
Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.
Φλεβάρης κουτσοφλέβαρος, και του τσαπιού ο μήνας.
Φοβήθηκε ο παπάς τον Νοέμβρη και ο Δεσπότης τον Φλεβάρη.
Φυλάξου από τον διάβολο κι από Φλεβαριάτικο κρύο.
Χιόνι το Φλεβάρη βάνει στάπα στο κελάρι.
Χιόνι Φλεβαριάτικο, αλώνι αβερτιάτικο.
Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.
0 Σχόλια