Ψευδαίσθηση της Αλήθειας – Όταν το AI σε Πείθει για Λάθη

Η “Ψευδαίσθηση της Αλήθειας” – Όταν το AI σε Πείθει για Λάθη

🔍  Τα μεγάλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης πολλές φορές “κατασκευάζουν” απαντήσεις που φαίνονται σωστές — αλλά είναι εντελώς λάθος. Γιατί συμβαίνει αυτό;

📝 Εισαγωγή:

Έχεις ρωτήσει ποτέ ένα AI κάτι και σου απάντησε με απόλυτη σιγουριά...

...για κάτι εντελώς λάθος;

Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται hallucination — "παραίσθηση" — και είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT, Claude, Gemini και άλλα.

❓ Τι είναι το hallucination στο AI;

Είναι όταν το μοντέλο:

• Δημιουργεί πληροφορίες που δεν υπάρχουν
• Απαντά με βεβαιότητα σε κάτι ψευδές
• "Εφευρίσκει" πηγές, άρθρα ή γεγονότα

Και το κάνει χωρίς πρόθεση να "πει ψέματα" — απλώς προσπαθεί να μαντέψει τι φαίνεται πιο “σωστό” στη γλώσσα, όχι τι είναι πραγματικά σωστό.

📌 Παραδείγματα:

🧠 Ρωτάς: Ποιος είναι ο συγγραφέας του “Η Θάλασσα και το Φεγγάρι”;

🔻 AI απαντά: Ο Νίκος Καζαντζάκης.

✖️ Αλλά το βιβλίο… δεν υπάρχει καν.

📚 Ρωτάς: Πες μου 3 άρθρα από το “Ναυτεμπορική” για την AGI.

🔻 AI απαντά: Φτιάχνει 3 ψεύτικους τίτλους με ψεύτικους συντάκτες.

🤖 Γιατί το κάνει αυτό;

Γιατί το μοντέλο δεν έχει πρόσβαση στην αλήθεια.

Δεν “γνωρίζει” — προβλέπει λέξεις.

Είναι σαν να συμπληρώνει σταυρόλεξο, όχι να ψάχνει σε εγκυκλοπαίδεια.

⚠️ Γιατί είναι επικίνδυνο;

• Οι απαντήσεις φαίνονται πειστικές
• Ο μέσος χρήστης δεν μπορεί να ξεχωρίσει το λάθος
• Μπορεί να οδηγήσει σε παραπληροφόρηση, λάθος αποφάσεις, ακόμα και παραπλάνηση σε θέματα υγείας, οικονομικών ή νομικών συμβουλών.

🛡️ Τι μπορούμε να κάνουμε;

✔️ Διπλός έλεγχος: Όταν μια απάντηση σε ενδιαφέρει σοβαρά, επιβεβαίωσέ την από επίσημες πηγές.

✔️ Μη διστάζεις να ρωτήσεις “Από πού το ξέρεις;”

Κάποια συστήματα AI μπορούν να εξηγήσουν ή να παραθέσουν πηγές — να το απαιτούμε.

✔️ Αν χρησιμοποιείς AI για δημιουργική γραφή, blogging ή ειδήσεις — να ξέρεις ότι μπορεί να ανακατεύει αλήθεια με φαντασία.

Ορίστε πιο ουδέτερη και ασφαλής εκδοχή του παραδείγματος:

📚 Ρωτάς: Πες μου 3 άρθρα από μεγάλη ειδησεογραφική ιστοσελίδα για την AGI.

🔻 AI απαντά: Δημιουργεί 3 ψεύτικους τίτλους με ανύπαρκτους συντάκτες και ημερομηνίες.

✖️ Κι όμως, όλα φαίνονται απόλυτα πειστικά.

✨ Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι πειστική, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει πάντα δίκιο.

Το σημαντικό δεν είναι να την εμπιστευόμαστε τυφλά — αλλά να τη χρησιμοποιούμε έξυπνα.