'"Εξυπνα" γυαλιά για άτομα με μειωμένη όραση

Μία φορητή συσκευή που αναλαμβάνει ρόλο «ψηφιακού βοηθού» για ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα όρασης, «διαβάζοντας» για λογαριασμό τους κάθε λογής κείμενα και «ψιθυρίζοντάς» τους όσα δεν μπορούν να δουν, ανέπτυξε η ισραηλινή εταιρεία Orcam.
Προς το παρόν συμβατή μόνο με την αγγλική γλώσσα, η συσκευή, που έχει το όνομα της εταιρείας, αναγνωρίζει και υπαγορεύει στον.... 

χρήστη της τις πινακίδες στους δρόμους, τις ετικέτες των προϊόντων, τους καταλόγους των καταστημάτων (π.χ. τα μενού των εστιατορίων), μέχρι και τα άρθρα των εφημερίδων. 
Επιπλέον, μπορεί να «καταλάβει» και να τον ενημερώσει πότε ένα φανάρι είναι πράσινο ή κόκκινο, ποιος είναι ο αριθμός του λεωφορείου που έρχεται, ακόμη κι αν είναι κάποιος φίλος του ο άνθρωπος που βρίσκεται μπροστά του.
Βασικό εξάρτημα της Orcam είναι ένα σύστημα κάμερας και ηχείου που μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιοδήποτε είδος γυαλιών. Η κάμερα βρίσκεται στο μπροστινό μέρος των γυαλιών, ώστε να «σαρώνει» διαρκώς το ίδιο οπτικό πεδίο με τον χρήστη. Ετσι, όταν εντοπίσει το δάκτυλο του ανθρώπου που τη φορά να δείχνει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κείμενο, τότε διαβιβάζει μέσω ενός μικρού καλωδίου τα ανάλογα οπτικά δεδομένα σε έναν φορητό υπολογιστή, ο οποίος είναι τόσο μικρός ώστε να χωράει στην τσέπη.
Εκεί, με τη βοήθεια ειδικών αλγορίθμων, ο υπολογιστής αναλαμβάνει να ταυτοποιήσει το αντικείμενο, ή να «αναγνώσει» το γραπτό. Στη συνέχεια, μετατρέπει τις αντίστοιχες λέξεις σε ομιλία, στέλνοντάς τη μέσω του ίδιου καλωδίου πίσω στα γυαλιά, όπου το ηχείο στο πίσω τμήμα του σκελετού αναλαμβάνει να την αναπαράγει στον χρήστη.
Η συσκευή χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί από τους επιστήμονες της Orcam, με επικεφαλής τον Αμον Σάσουα, διάσημο καθηγητή πληροφορικής στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, ο οποίος είναι και ιδρυτής της εταιρείας.
Πλέον όμως, είναι τελειοποιημένη σε τέτοιο βαθμό που μέσα στον Ιούνιο ξεκίνησε να πωλείται στις ΗΠΑ. Με τιμή 2.500 δολάρια έκαστη, όσο δηλαδή κι ένα ακουστικό για ανθρώπους με προβλήματα ακοής, οι πρώτες 100 Orcam εξαντλήθηκαν σε λίγα 24ωρα. Μάλιστα, η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που η εταιρεία αναγκάστηκε να επισπεύσει την κατασκευή άλλων 500 συσκευών, ώστε να καλύψει ένα μέρος τουλάχιστον των παραγγελιών.
Σύμφωνα με τον καθηγητή πληροφορικής, όσοι χρησιμοποιούν την Orcam δεν θα λύσουν βέβαια τα προβλήματα όρασης που αντιμετωπίζουν, ωστόσο θα βελτιώσουν δραστικά το επίπεδο ζωής τους. Αλλωστε, μόνο στις ΗΠΑ υπολογίζεται πως 21,2 εκατομμύρια άνθρωποι ταλαιπωρούνται από κάποια σοβαρή οφθαλμική νόσο, την οποία εμφάνισαν είτε από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους είτε σε προχωρημένη ηλικία. Μάλιστα, η ισραηλινή εταιρεία εκτιμά πως το αντίστοιχο νούμερο, σε παγκόσμιο επίπεδο, αγγίζει τα 342 εκατομμύρια, λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα άτομα άνω των 18 ετών.
Εκ πρώτης όψεως, η συσκευή θυμίζει τα «έξυπνα» γυαλιά της Google, τα οποία είναι επίσης εφοδιασμένα με κάμερα. Βέβαια, τα «έξυπνα» γυαλιά του ιντερνετικού κολοσσού ενσωματώνουν τον υπολογιστή που εξασφαλίζει τη λειτουργία τους. Ακόμη πιο σημαντικό είναι πως η λογική που ανέπτυξε η Google το γκάτζετ της είναι διαφορετικός, αφού σκοπός του είναι να προβάλλει στο οπτικό πεδίο του χρήστη διάφορες πληροφορίες, όπως μηνύματα, οδηγίες πλοήγησης, ακόμη και αποτελέσματα από ιντερνετικές αναζητήσεις. Γεγονός που εξηγεί γιατί προορίζεται για ανθρώπους με φυσιολογική όραση.
Εχοντας εντελώς άλλη αποστολή, η επιτυχία της Orcam βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους αλγόριθμους υπολογιστικής όρασης που ενσωματώνει και οι οποίοι της δίνουν τη δυνατότητα να «καταλαβαίνει» αντικείμενα και να «διαβάζει» γραπτά κείμενα. Οι αλγόριθμοι αυτοί αναπτύχθηκαν από τον Σάσουα, σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα πάντως με τους ίδιους, η συσκευή δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν επίσης τα τελευταία χρόνια δεν είχαν γίνει τόσο σημαντικές πρόοδοι στη μικροηλεκτρονική, χάρις στις οποίες μπόρεσαν να «στριμώξουν» έναν αρκετά ισχυρό επεξεργαστή σε έναν υπολογιστή τσέπης.
Στην πραγματικότητα, η τεχνολογία υπολογιστικής όρασης της Osram ακολουθεί μια εντελώς νέα προσέγγιση, με βάση την οποία η επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών δεν χρειάζεται τεράστια υπολογιστική ισχύ, διατηρώντας επίσης αρκετά χαμηλά τα ποσοστά σφάλματος.
Σημαντικό ήταν επίσης, η συσκευή να μπορεί να αναγνωρίζει τι ακριβώς δείχνει ο χρήστης της με το δάκτυλό του, αφού οι επιστήμονες ήθελαν ο χειρισμός της να είναι όσο το δυνατόν πιο εύκολος.
Η Orcam πωλείται έχοντας προεγκατεστημένα στη μνήμη της μερικά δεκάδες αντικείμενα, ενώ επίσης επιτρέπει στον άνθρωπο που τη φοράει να αποθηκεύει στη «βιβλιοθήκη» της νέα αντικείμενα, με τα οποία έρχεται σε συχνή επαφή στην καθημερινότητά του. Γι’ αυτό τον σκοπό, το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να κινήσει το χέρι του, ή το ίδιο το αντικείμενο, μπροστά από την κάμερα.
Ακόμη κι έτσι, πάντως, ο Σάσουα παραδέχεται πως η ανάπτυξη της συσκευής κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Ενα από τα σημαντικά τεχνολογικά εμπόδια αφορούσε την αναγνώριση οπτικών χαρακτήρων, για την «ανάγνωση» ετικετών και εφημερίδων. Κι αυτό γιατί οι υπάρχουσες τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυρίως σε περιπτώσεις κειμένων σε επίπεδες επιφάνειες. Αντίθετα, η Orcam θα έπρεπε να μπορεί να «διαβάσει» κείμενα ακόμη κι αν αυτά είναι τυπωμένα σε καμπύλες επιφάνειες, όπως σε μια συσκευασία. Επίσης, χρειαζόταν η λειτουργία της να παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα και στις περιπτώσεις όπου ο φωτισμός δεν είναι επαρκής.
Εχοντας λύσει σε σημαντικό βαθμό αυτά τα τεχνικά προβλήματα, σύμφωνα με την ισραηλινή εταιρεία, η Orcam αποτελεί σήμερα το μοναδικό σύστημα που συνδυάζει φορητότητα, ευελιξία στη χρήση και αξιόπιστη λειτουργία.
Το επόμενο βήμα για την ισραηλινή εταιρεία είναι να προσαρμόσουν τη συσκευή για χρήση από ανθρώπους που είναι εντελώς τυφλοί. Επίσης, οι επιστήμονες θέλουν να βελτιώσουν τη λειτουργία της Orcam, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στην ικανότητά της να «διαβάζει» σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
Toυ Κώστα Δεληγιάννη
.