Pόπτρα, κομψοτεχνήματα και απόηχοι θυρών από άλλες εποχές

Της Ολγας Σελλα
ΕΚΔΟΣΗ. Σε δρόμους με παλιά αθηναϊκά σπίτια, όπου έχουν απομείνει οι παλιές ξύλινες εξώπορτες, συναντούμε ακόμα εκείνα τα μπρούντζινα κομψοτεχνήματα, το κουδούνι της εποχής. Τα ρόπτρα. Ενας άνθρωπος με μεράκι για τα έργα των ανθρώπων, ο συλλέκτης Πλάτων Τσούλος, καταγράφει,.......

με τον φωτογραφικό του φακό, εδώ και πολλά χρόνια, ρόπτρα που επιβίωσαν σε πολλές ελληνικές πόρτες. Τις προηγούμενες μέρες κυκλοφόρησε -πάλι από τις εκδόσεις «Ολκός» - η δεύτερη εμπλουτισμένη έκδοση με τίτλο «Ρόπτρα θυρών απόηχοι», με νέες καταγραφές.

Η πρώτη είχε κυκλοφορήσει περίπου πριν από δέκα χρόνια. Οι κοινές φωτογραφίες της πρώτης με τη δεύτερη έκδοση είναι ελάχιστες, αφού στο μεταξύ ο Πλάτων Τσούλος δεν σταμάτησε στιγμή να καταγράφει ό, τι ρόπτρο συναντούσε στο διάβα του. Και στις σελίδες του νέου τόμου διακρίνουμε την ιδιαίτερη φινέτσα του κάθε τεχνίτη, την ξεχωριστή λεπτομέρεια της διακόσμησης του μάστορα στην τελευταία πινελιά του. Ρόπτρα μπορεί να είναι -εκτός από εκείνα τα πασίγνωστα χεράκια- κεφάλια γυναικών, κρίκοι, πλουμιστά σχέδια, ψαράκια, άλογα... Αλλα γυαλισμένα, άλλα με την πατίνα των χρόνων τους, όλα σαν μικρά τάματα, εξακολουθούν να στέκουν στις όρθιες ακόμα πόρτες και να θυμίζουν την αισθητική του καιρού της δόξας τους.

Σύνορο και γέφυρα

Ρόπτρα: «Εχέμυθο σύνορο του μέσα και του έξω. Κι εκεί σ’ αυτό το μεταίχμιο οι σαγηνευτικές μορφές των ρόπτρων, αμετακίνητοι φύλακες, ανέκφραστοι παρατηρητές των αέναων εξελίξεων, στοιχειά και καλοί δαίμονες των κτιρίων, αποκυήματα μιας μακράς παράδοσης που γνώριζε να αναπαριστά συμβολικά τον κόσμο των πνευμάτων, που ήξερε να γεφυρώνει τον χαοτικό κόσμο της φαντασίας και της μυθοπλασίας με την καθησυχαστική πλευρά της καθημερινότητας», γράφει στον πρόλογο η εθνολόγος Μιράντα Τερζοπούλου.

Ελάχιστες είναι οι κοινές φωτογραφίες της πρώτης με αυτή, τη δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση. Το νέο βιβλίο εμπλουτίστηκε με νέες καταγραφές και περιέχει μιαν άλλη διαφορετική αισθητική προσέγγιση, που μας δίνει και μια μεγάλη γεύση του περιβάλλοντος που ακόμα στέκονται τα ρόπτρα. Μοναδικά τα χρώματα, στα πολυκαιρισμένα -κάποια ετοιμόρροπα- σπίτια. «Κοιτάζω τώρα τα παλιά σπίτια ιδίως τα εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα, κλειδωμένα παράλογα με χοντρές αλυσίδες και θαρρώ πως είναι τεμένη ιερά χαμένων θρησκειών που τα βιβλία αναφέρουν, όμως κανείς δεν ξέρει πια το νόημα και τον προορισμό τους. Τα σκουριασμένα λουκέτα στις πόρτες κρατούν τα μυστικά επτασφράγιστα», λέει η Μιράντα Τερζοπούλου. Και τα ρόπτρα σε καλούν να τα χτυπήσεις για να ξανανοίξουν...