Τήλος - Tilos

Το νησί, αν και μικρό, διαθέτει 19 παραλίες και πλούσια ιστορικά αξιοθέατα.
Η Τήλος είναι ένα πανέμορφο μικρός νησάκι, αλλά λίγο μακριά καθώς όπως για όλα τα Δωδεκάνησα το ταξίδι με το καράβι είναι πολύωρο.

Ευτυχώς το πλοίο της Blue Star Ferries που κάνει τη γραμμή είναι πολύ καλό και σε εξυπηρέτηση και σε ανέσεις.

Η Τήλος απέχει 222 ν.μίλια από τον Πειραιά και βρίσκεται 22 μίλια ΒΔ της Ρόδου.
Η έκτασή της είναι περίπου 63 τ.χλμ και οι κάτοικοι περίπου 550.

Είναι ένα πετρώδες και ορεινό νησί με ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία (612 μ) που θυμίζει πολύ Κυκλάδες.

Στη μέση περίπου έχει μια εύφορη μικρή πεδιάδα που καταλήγει στην παραλία της Ερίστου.

Το νησί έχει τρεις οικισμούς, τα Λιβάδια που είναι το λιμάνι, το Μεγάλο Χωριό  που είναι η πρωτεύουσα και έναν μικρό παραθαλάσσιο οικισμό, τον Άγιο Αντώνιο.

Υπάρχει ακόμα και το Μικρό χωριό, ένας οικισμός - φάντασμα που ζωντανεύει μόνο τα βράδια, εξαιτίας ενός πολύ καλού μπαρ που υπάρχει εκεί.
Στο συγκεκριμένο χωριό υπάρχουν όμορφα παλιά σπίτια, εγκαταλειμμένα, επειδή οι κάτοικοί του είτε μετακόμισαν στα Λιβάδια είτε ξενιτεύτηκαν.
Τα Λιβάδια, το λιμάνι του νησιού, είναι ένας σχετικά πρόσφατος οικισμός.
Στο λόφο πάνω από το λιμάνι θα δείτε το 600 ετών κάστρο της Αγιοσυκιάς, ένα από τα 7 που υπάρχουν στο νησί.
Το Μεγάλο χωριό απέχει 7 χλμ από τα Λιβάδια και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στην απότομη πλαγιά του λόγου του Αγίου Στεφάνου, με εξαιρετική θέα στην κοντινή παραλία της Ερισού.

Λίγα χιλιόμετρα πιο βόρεια βρίσκεται ο μικρός οικισμός του Αγίου Αντωνίου με 22 κατοίκους, λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και μια ταβέρνα.
Η ιστορία του νησιού είναι ανάλογη με όλων των Δωδεκανήσων. Πελασγοί και Μυκηναίοι αρχικά, οι Ροδίτες στην αρχαιότητα, οι Ρωμαίοι, οι Ιππότες της Ρόδου, οι Τούρκοι μετά και τέλος οι Ιταλοί από το 1912 μέχρι το 1948 που ενώθηκε με την Ελλάδα. Αξίζει όμως να σταθούμε σε δύο σημαντικές προσωπικότητες από την Τήλο, την Ήριννα και τον Γέλωνα.

Η Ήριννα είναι μία από τις πρώτες αρχαίες ποιήτριες του 350 π.Χ. Πέθανε πολύ νέα αφήνοντας πίσω της το έργο "Ηλακάτη", ένα έπος από 300 στίχους, που οι αρχαίοι κριτικοί τους σύγκριναν σε αξία με τους στίχους του Ομήρου.
Ο Γέλωνας, ολυμπιονίκης Τύραννος της Γέλας και αργότερα των Συρακουσών κατά τον Ηρόδοτο γεννήθηκε στην Τήλο το 480 π.Χ. Είναι ο άνθρωπος που ένωσε τα ελληνικά βασίλεια της Σικελίας και της Ν.Ιταλίας και κυρίως αυτός που συνέτριψε την υπερδύναμη της εποχής, την Καρχηδόνα σκοτώνοντας μάλιστα τον αρχηγό τους Αμίχλα.

*  Αξιοθέατα
Εκτός από τις 19 παραλίες του νησιού υπάρχουν ακόμα 7 μεσαιωνικά κάστρα, 1 βυζαντινό μοναστήρι, 200 εκκλησίες και ένα σπήλαιο με παλαιοολογικά ευρήματα που μπορείτε να επισκεφθείτε.

Οπωσδήποτε να δείτε το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα που διαθέτει και ξενώνα. Χτίστηκε το 1470, ανακαινίστηκε το 1703 και το 1824 και επεκτάθηκε το 1843. Το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ευημερία κα΄τα τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα, καθώς αποτελούσε βασικό οικονομικό αλλά και πνευματικό κέντρο της εποχής. Εκεί τυπώνονταν και τα χαρτονομίσματα που χρησιμοποιούσαν στο νησί.
Να επισκεφθείτε επίσης και το Σπήλαιο Χαρκαδιό όπου η σκαπάνη έφερε στο φως πλήθος από οστά νάνων ελεφάντων που έζησαν πριν από 50.000, ελαφιών που έζησαν πριν από 140.000 και νεολιθικών κεραμικών και λίθινων εργαλείων.

Η Τήλος η αέρινη καί θαλασσοβρεγμένη,

μέσα στα Δωδεκάνησα είναι κι' αυτή γραμένη.

Στήν Αιγηϊδα αναζητούν τα πατρογονικά της ,

έβδομη νήσος στην

σειρά στα τετραγωνικά της.

Είναι νησάκι ορεινό χωρίς πολλές πεδιάδες,

με γίδια και με βοοειδή και ικανούς ψαράδες!

Οι κάτοικοι ανέρχονται γύρω στους πεντακόσους

σε τρείς κυρίως οικισμούς αχ !.νάχαν κι'αλλους τόσους !

Εις τα Λιβάδια κατοικούν περίπου οι τριακόσοι

και στο Μεγάλο το Χωριό πιό πάνω από διακόσοι.

στον Αγιο Αντώνιο κοντά δυό δωδεκάδες,

και σκόρπιοι κάπου λιγοστοί άρχοντες και κυράδες !

Στον Ομηρο αναφέρεται, έχει μιά ιστορία...

το μαρτυρούν ανασκαφές και αρχαιολογία.

Μιλούνε απο μόνα τους πάρα πολλά μνημεία

το σπήλαιο στο Χαρκαδιό κι' η παλαιοντολογία !

Το Χαρκαδιό ευρίσκεται στης Μυσσαριάς τα μέρη

οπούμελλε καθηγητής στός φώς οστά να φέρει,

των ελεφάντων που βρεθήκανε μεσ' το νεκροταφείο,

και τώρα απ' τα ευρήματα θα δείτε στο Μουσείο.

Εκεί που τρέχουν τα νερά λαχανικά θα βρείτε,

αμύγδαλα και σιτηρά... μή παραξενευτείτε !

Εχουνε κι' εσπεριδοειδή, μου τόπε η Σεμέλη,

και το γνωστό της Τήλου μας το θυμαρίσιο μέλι !

Ο Αγιος Παντελεήμονας την νήσο προστατεύει,

και στου Ιούλη τις 27 απόδημους μαζεύει !

Στ'ομορφο μοναστήρι του μεγάλο πανηγύρι,

Τήλιοι συναθροίζονται σαν μέλισσες στη γύρη.

Εκεί πλατάνια σκιερά σκορπάνε τη δροσιά τους

και την κοιλάδα πράσινη κάνει η φυλλωσιά τους.

Τα κυπαρίσσια, οι καστανιές προσθέτουν στην εικόνα

και του τοπίου του ξηρού αλλάζουν τον κανόνα.

Στην Εριστο απλώνεται ήσυχη παραλία

γιά μπάνια, γιά κολύμβηση με άμμον εναλία.

Το Κάστρο βρίσκεται ψηλά φτιαγμένο με λιθάρια

και αγναντεύει του γιαλού βαθειά νερά καθάρια.

Στήν Τήλο την αέρινη, στήν Τήλο του Αιγαίου,

γίνοντ' ανδροφιλήματα εξ'έρωτος πηγαίου !

Σε τελετή πολιτική και όχι σ'εκκλησία

ο Δήμαρχος υπέγραψε "γάμον" με παρρησία !

Δυό φίλοι, δυό παλιόφιλοι που ζούν αγαπημένοι,

στην Τήλο αποφάσισαν να είναι κι' "ενωμένοι"

Στόν Δήμαρχο κατέφυγαν και ζήτησαν τον "Γάμον"

κι'αυτός "Αέρα" φώναξε ωσάν ..αιθεροβάμων !

Κυρ Δήμαρχε πως τόκανε αυτό η αφεντιά σου,

μήπως εσύ ηθέλησες Δόξαν εις το όνομά σου !

Μήπως για πλάκα τόκανες, η καί φιλοξενίαν ,

η πιό βαθειά αισθήματα και άκραν ευσπλαχνίαν ;

Στήν Ρόδο τον καλέσανε εξήγηση να δώσει

υπακοή στο Σύνταγμα ευθέως να δηλώσει.

Ροδόσταμο δεν πρόκειται η Ρόδος να τον λούσει

μάλλον θαρρώ ...εξάψαλμο αυτός εκεί θα ακούσει!

Λευτεράκης