Η φαιά ουσία ενηλίκων μπορεί να αυξηθεί !

Δεν μπορείς να διδάξεις νέα κόλπα σε ένα γέρικο σκυλί, λέει μια αγγλική παροιμία.
Κι όμως, Κινέζοι ερευνητές διαπιστώνουν ότι ο εγκέφαλος των ενήλικων ανθρώπων μπορεί να εκπαιδεύεται ταχύτατα σε νέες δραστηριότητες αυξάνοντας τη φαιά ουσία του όπως τα μικρά παιδιά.
Φαιά ουσία ονομάζεται το εξωτερικό, γκρίζο στρώμα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων, το οποίο περιλαμβάνει τα κυρίως σώματα των νευρώνων, καθώς και τις απολήξεις τους που ονομάζονται άξονες και δενδρίτες.
Στα βρέφη και τα νήπια, τα οποία καλούνται να μάθουν νέες δραστηριότητες και να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, η φαιά ουσία αυξάνεται ταχύτατα λόγω του πολλαπλασιασμού των νευρώνων, και κυρίως μέσω της δημιουργίας νέων συνδέσεων ανάμεσά τους.
Τα τελευταία χρόνια, οι νευροεπιστήμονες συγκεντρώνουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ο ενήλικος εγκέφαλος διατηρεί σε κάποιο βαθμό αυτή την ικανότητα -διατηρεί με άλλα λόγια την πλαστικότητά του.
«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι ο ενήλικος ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πολύ πιο πλαστικός από ό,τι πιστεύαμε ως σήμερα» δήλωσε στο LiveScience ο Λι-Χάι Ταν, γνωστικός νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Η έρευνά του δημοσιεύεται στο Proceedings of the National Academy of Sciences.

Λέξεις και χρώματα
Η ομάδα του Δρ Ταν εξέτασε τις δομικές μεταβολές στους εγκεφάλους 19 εθελοντών που κλήθηκαν να μάθουν τέσσερις νέες «λέξεις» που επινόησαν οι ερευνητές, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε χρώματα, και συγκεκριμένα σε δύο τόνους του πράσινου και δύο τόνους του μπλε.
Το πείραμα ήταν σχεδιασμένο να μιμείται τους νέους συσχετισμούς ανάμεσα σε έννοιες και λέξεις που καλούνται να αναπτύξουν τα νήπια.
Για τις ανάγκες της μελέτης, οι εθελοντές κλήθηκαν να ακούσουν τις νέες λέξεις ενώ ταυτόχρονα κοίταζαν τα αντίστοιχα χρώματα. Στη συνέχεια κλήθηκαν να κατονομάσουν τα χρώματα που εμφανίζονταν στην οθόνη, ή να εντοπίσουν τυχόν λάθη όταν οι λέξεις και τα αντίστοιχα χρώματα προβάλλονταν μαζί στην οθόνη.
Οι εθελοντές συμμετείχαν σε πέντε συνεδρίες μοιρασμένες σε τρεις ημέρες. Ο συνολικός χρόνος άσκησης ήταν μόλις 1 ώρα και 48 λεπτά.
Κι όμως, οι τομογραφίες έδειξαν ότι μέσα σε αυτές τις τρεις ημέρες οι εγκέφαλοι των εθελοντών παρουσίασαν αύξηση της φαιάς ουσίας στον αριστερό οπτικό φλοιό, μια περιοχή που βρίσκεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού και σχετίζεται με την έγχρωμη όραση και την αντίληψη.
«Μείναμε έκπληκτοι, δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε. Η δομή του ανθρώπινου ενήλικου εγκεφάλου αλλάζει τόσο γρήγορα» σχολίασε ο Ταν.
Εκτός του ότι επιβεβαιώνουν την πλαστικότητα του ενήλικου εγκεφάλου, τα ευρήματα φαίνεται επίσης να συνηγορούν στη θεωρία ότι η γλώσσα -οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για κάθε έννοια- επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Αυτή είναι μια θεωρία που πρότεινε πριν από μερικές δεκαετίες ο γλωσσολόγος Μπένζαμιν Λι Γουόρφ.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι λέξεις που δίνουμε στα χρώματα μπορεί να επηρεάζουν το πώς αντιλαμβανόμαστε τις χρωματικές διαφορές: Δύο ελαφρώς διαφορετικές αποχρώσεις μπορεί να φαίνονται ίδιες σε κάποιον που μιλάει την τάδε γλώσσα, αλλά να φαίνονται διαφορετικές σε κάποιον που μιλάει μια άλλη γλώσσα, στην οποία υπάρχουν ξεχωριστές λέξεις για τους διαφορετικούς τόνους (π.χ. μπλε και γαλάζιο).
Ο Δρ Ταν δηλώνει πάντως περίεργος να μάθει αν το φαινόμενο που παρατήρησε ισχύει όχι μόνο στην περίπτωση των χρωμάτων, αλλά και στην περίπτωση των κινητικών δεξιοτήτων.
«Αυτό που μένει να διαπιστώσουμε είναι το εάν οι κινητικές δραστηριότητες οδηγούν σε ταχείες αλλαγές του εγκεφάλου σε μακροσκοπικό επίπεδο -δηλαδή, στη φαιά ουσία» είπε.